طرز تهیه نان شیرمال خانگی | کامل‌ترین روش تهیه

نان شیرمال، یکی از معروف‌ترین نان‌های سنتی ایرانی است. این نان با بافت نرم و طعم شیرین و لطیف، جایگاه ویژه‌ای در سفره‌های ایرانی دارد. نان شیرمال، به دلیل ترکیب خوش‌طعم شیر، شکر و زعفران، نه‌تنها به‌عنوان یک صبحانه یا عصرانه لذیذ، بلکه در ماه رمضان و اعیاد مذهبی نیز استفاده می‌شود. در تهیه نان شیرمال، میزان مناسب استراحت خمیر و دمای پخت صحیح، نقش مهمی در بافت نهایی دارد. اگر نان به‌درستی پخته شود، سطح آن براق و طلایی شده و داخل آن نرم و سبک خواهد بود. در این مقاله از فروشگاه زرچین، قصد داریم طرز تهیه نان شیرمال را به شما آموزش دهیم.

طرز تهیه نان شیرمال مرحله‌به‌مرحله (با توضیحات و نکات کلیدی)

طرز تهیه نان شیرمال یکی از جذاب‌ترین و شیرین‌ترین کار‌ها در خانه است. این نان با بافت نرم و طعم شیرین خود، انتخابی عالی برای صبحانه یا عصرانه محسوب می‌شود. اگر به دنبال یک دستور ساده و حرفه‌ای هستید، این آموزش مرحله‌به‌مرحله به شما کمک می‌کند تا یک نان شیرمال خوش‌طعم و خوش‌رنگ بپزید. با رعایت نکات کلیدی، نان شما نرم، لطیف و خوش‌عطر خواهد شد.

مواد لازم برای طرز تهیه نان شیرمال

مواد لازم	مقدار
آرد سفید (الک‌شده)	۳ پیمانه (۴۲۰ گرم)
شیر ولرم	۱ پیمانه (۲۵۰ میلی‌لیتر)
تخم مرغ	۲ عدد
شکر	۴ قاشق غذاخوری (۵۰ گرم)
کره نرم‌شده	۵۰ گرم
خمیر مایه فوری	۱ قاشق غذاخوری (۱۰ گرم)
زعفران دم‌کرده	۱ قاشق چای‌خوری
نمک	۱/۲ قاشق چای‌خوری
زرده تخم مرغ (برای رومال)	۱ عدد
کنجد یا خلال بادام (برای تزیین)	به مقدار دلخواه

مرحله اول: ترکیب مواد اولیه و تهیه خمیر

۱. شیر ولرم را در یک کاسه بزرگ بریزید. خمیر مایه و یک قاشق غذاخوری شکر را به آن اضافه کنید. به‌آرامی هم بزنید و ۱۰ دقیقه کنار بگذارید تا خمیر مایه فعال شود.
۲. در یک کاسه دیگر، آرد، شکر، نمک و زعفران دم‌کرده را مخلوط کنید.
۳. تخم مرغ‌ها را اضافه کنید و به‌آرامی مخلوط کنید.
۴. مخلوط خمیر مایه فعال‌شده را اضافه کنید.
۵. کره نرم‌شده را نیز اضافه کنید و با دست یا همزن خمیرگیر، خمیر را ورز دهید تا یکدست شود.

نکته: اگر خمیر بیش از حد چسبناک بود، کمی آرد اضافه کنید. اگر سفت بود، چند قاشق شیر اضافه کنید.

مرحله دوم: استراحت دادن به خمیر

۱. خمیر را به شکل یک توپ گرد درآورید.
2. آن را در یک کاسه چرب‌شده قرار دهید.
3. روی کاسه را با پارچه نخی یا سلفون بپوشانید.
4. خمیر را حدود ۱ تا ۱.۵ ساعت در دمای محیط (حدود ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد) استراحت دهید تا حجم آن دو برابر شود.

نکته: اگر هوا سرد بود، خمیر را در فر خاموش و با چراغ روشن قرار دهید.

مرحله سوم: شکل دادن به نان و تکنیک‌های حرفه‌ای

۱. خمیر استراحت‌کرده را روی سطح آردپاشی‌شده قرار دهید.
2. خمیر را به چند قسمت تقسیم کنید.
3. هر قسمت را به شکل رول یا گیس باف شکل دهید.
4. نان‌های شکل‌گرفته را روی سینی فر که با کاغذ روغنی پوشیده شده، قرار دهید.
5. زرده تخم مرغ را با کمی شیر مخلوط کنید. با قلم‌مو، سطح نان‌ها را رومال کنید.
6. در صورت تمایل، روی نان‌ها کنجد یا خلال بادام بپاشید.

مرحله چهارم: پخت نان در فر

۱. فر را از قبل با دمای ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد (۳۵۰ درجه فارنهایت) گرم کنید.
2. سینی را در طبقه وسط فر قرار دهید.
3. نان‌ها را حدود ۲۰ تا ۲۵ دقیقه بپزید تا طلایی شوند.
4. پس از پخت، نان‌ها را از فر خارج کنید و روی یک توری فلزی بگذارید تا خنک شوند.

نکته: اگر می‌خواهید سطح نان‌ها براق‌تر شود، پس از خارج کردن از فر، کمی کره ذوب‌شده روی نان‌ها بمالید.

نکات طلایی برای نرم و خوشمزه شدن نان شیرمال

خمیر را بیش از حد ورز ندهید تا نان سفت نشود.
میزان شیر و کره را دقیق رعایت کنید تا نان نرم باقی بماند.
هنگام استراحت خمیر، آن را در محیط گرم (نه داغ) قرار دهید تا به‌خوبی پف کند.
بعد از پخت، نان‌ها را روی توری قرار دهید تا بخار اضافی خارج شود.
برای حفظ نرمی نان، آن را در ظرف دربسته یا کیسه نایلونی نگهداری کنید.

مطالب پیشنهادی؛ نان چاباتا چیست؟ راز خوشمزگی و کاربردهای آن در آشپزی

مشکلات رایج در طرز تهیه نان شیرمال + راهکارها

طرز تهیه نان شیرمال در نگاه اول ساده به نظر می‌رسد، اما هنگام پخت ممکن است با مشکلاتی مثل سفت شدن نان، ترک خوردن یا نپفیدن آن مواجه شوید. اگر نان شیرمال شما آن بافت نرم و لطیف موردنظر را ندارد یا طعم خام خمیر حس می‌شود، نگران نباشید! در این بخش مشکلات رایج در تهیه نان شیرمال را بررسی می‌کنیم و برای هرکدام راهکارهای ساده و کاربردی ارائه می‌دهیم تا نتیجه نهایی شما بی‌نقص باشد.

۱. چرا نان شیرمال سفت می‌شود؟

سفت شدن نان شیرمال معمولاً به یکی از دلایل زیر مربوط است:

زیاده‌روی در مقدار آرد
اگر مقدار آرد بیش از حد باشد، خمیر نان سفت و خشک می‌شود. بهتر است آرد را کم‌کم به خمیر اضافه کنید. وقتی خمیر نرم و انعطاف‌پذیر شد، دیگر آرد اضافه نکنید.

ورز دادن بیش از حد خمیر
ورز دادن طولانی باعث آزاد شدن بیش از حد گلوتن می‌شود. این اتفاق بافت نان را سفت و سنگین می‌کند. پس بعد از ۸ تا ۱۰ دقیقه ورز دادن، خمیر را کنار بگذارید.

دمای پایین یا کوتاه بودن زمان استراحت
اگر خمیر به اندازه کافی استراحت نکند، بافت نان سفت و فشرده می‌شود. خمیر باید حداقل ۱ ساعت در محیط گرم استراحت کند تا حجم آن دو برابر شود.

راهکار:
مقدار آرد را دقیق اندازه بگیرید.
خمیر را بیش از ۱۰ دقیقه ورز ندهید.
به خمیر زمان کافی برای استراحت بدهید.

۲. چرا نان پف نمی‌کند؟

اگر نان شیرمال پف نکرد، مشکل احتمالاً به این دلایل است:

فعال نشدن خمیر مایه
اگر خمیر مایه تازه نباشد یا شیر بیش از حد گرم باشد، خمیر مایه فعال نمی‌شود. دمای شیر باید حدود ۳۸ درجه سانتی‌گراد باشد (نه داغ).

عدم استراحت کافی خمیر
اگر به خمیر زمان کافی برای استراحت ندهید، نان پف نخواهد کرد. خمیر باید حداقل ۱ تا ۱.۵ ساعت در محیط گرم بماند تا حجم آن دو برابر شود.

دمای پایین فر
اگر دمای فر کم باشد، نان خوب پف نمی‌کند. فر را از قبل با دمای ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد گرم کنید.

راهکار:
از خمیر مایه تازه استفاده کنید.
دمای شیر را تنظیم کنید.
به خمیر فرصت استراحت کافی بدهید.
فر را به‌درستی گرم کنید.

مطالب پیشنهادی؛ طرز تهیه نان کنجدی خانگی؛ نرم، خوش‌عطر و طلایی مثل نان فانتزی فروش ها!

۳. در تهیه نان شیرمال چطور از ترک خوردن نان جلوگیری کنیم؟

اگر سطح نان شیرمال هنگام پخت ترک خورد، ممکن است به این دلایل باشد:

خشکی خمیر
اگر خمیر بیش از حد خشک باشد، هنگام پخت ترک می‌خورد. افزودن مقدار کمی شیر یا کره به خمیر، رطوبت لازم را تأمین می‌کند.

عدم پوشاندن خمیر هنگام استراحت
اگر خمیر هنگام استراحت در معرض هوا باشد، سطح آن خشک و در نتیجه ترک‌دار می‌شود.

دمای بالای فر
دمای بالا باعث ترک خوردن سطح نان می‌شود.

راهکار:
هنگام استراحت، خمیر را با سلفون یا پارچه نخی بپوشانید.
رطوبت خمیر را با شیر و کره تنظیم کنید.
دمای فر را روی ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم کنید.

۴. رفع مشکل طعم خام خمیر

اگر نان شیرمال پس از پخت، طعم خام داشت، مشکل از یکی از موارد زیر است:

نپختن کامل نان
اگر نان در زمان کافی نپزد، طعم خام خمیر احساس می‌شود.

زیاد بودن خمیر مایه
زیاد بودن خمیر مایه باعث طعم ترش و خام در نان می‌شود.

استفاده از آرد نامرغوب
آرد کهنه یا نامرغوب باعث طعم ناخوشایند در نان می‌شود.

راهکار:
نان را حداقل ۲۰ تا ۲۵ دقیقه در فر بپزید.
میزان خمیر مایه را دقیق اندازه بگیرید.
از آرد باکیفیت و تازه استفاده کنید.

مطالب پیشنهادی؛ طرز تهیه رول دارچینی | نحوه درست کردن فیلینگ + سس نان

نگهداری نان شیرمال (چگونه نان را تازه و نرم نگه داریم؟)

طرز تهیه نان شیرمال تنها بخشی از ماجراست؛ بخش دیگر، نگهداری صحیح آن است تا نان شیرمال نرم و تازه بماند. اگر نان شیرمال پس از چند ساعت یا یک روز سفت و خشک می‌شود، احتمالا در روش نگهداری آن مشکلی وجود دارد. در این بخش، بهترین روش‌ها برای نگهداری نان شیرمال را توضیح می‌دهیم تا همیشه از عطر و طعم نان تازه لذت ببرید.

۱. بهترین روش برای نگهداری نان شیرمال

برای اینکه نان شیرمال نرم و تازه بماند، رعایت این نکات ضروری است:

۱.۱. بسته‌بندی نان با دقت

بعد از اینکه نان کاملاً خنک شد، آن را در یک کیسه پلاستیکی یا کیسه پارچه‌ای قرار دهید.
استفاده از پلاستیک باعث حفظ رطوبت نان می‌شود و از خشک شدن آن جلوگیری می‌کند.
اگر از کیسه پارچه‌ای استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که نان در محیط خشک و خنک قرار دارد.

نکته:
قرار دادن نان داغ در کیسه پلاستیکی باعث تعریق و کپک‌زدگی نان می‌شود. ابتدا اجازه دهید نان کاملاً خنک شود.

۱.۲. نگهداری در دمای محیط

اگر نان را طی ۱ تا ۲ روز مصرف می‌کنید، آن را در دمای محیط و در یک ظرف درب‌دار یا کیسه پلاستیکی نگه دارید.

۱.۳. استفاده از حوله برای حفظ رطوبت

اگر نان را در محیط باز نگه می‌دارید، روی آن را با یک حوله نخی بپوشانید.
این کار باعث حفظ رطوبت نان و جلوگیری از خشک شدن آن می‌شود.

۲. نکات طلایی برای حفظ تازگی نان شیرمال

از پلاستیک یا کیسه پارچه‌ای برای نگهداری استفاده کنید.
نان را در دمای یخچال نگهداری نکنید؛ چون یخچال باعث سفت شدن نان می‌شود.
برای تازه شدن نان، آن را در فر گرم یا توستر قرار دهید.

مطالب پیشنهادی؛ طرز تهیه نان خمیر ترش + چه زمانی استارتر آماده شده است؟

خرید زعفران از زرچین

زعفران یکی از مواد اولیه اصلی در تهیه نان شیرمال است که در طعم و رنگ نان تأثیر زیادی می‌گذارد. اما همان‌طور که می‌دانید، زعفران تقلبی در بازار موجود است و بسیاری از فروشندگان آن را به اسم زعفران اصل معرفی می‌کنند. تنها راه برای جلوگیری از این مشکل، خرید از مراکز معتبر است. از این رو، کافی است برای خرید زعفران اصل به فروشگاه زرچین، که معتبرترین مرجع برای خرید زعفران در کشور است، مراجعه کنید یا با پشتیبانی سایت ارتباط بگیرید تا همکاران ما شما را راهنمایی کنند.

نتیجه‌گیری

در این مقاله از سایت زرچین، طرز تهیه نان شیرمال به‌طور کامل و مرحله‌به‌مرحله را آموزش دادیم. ابتدا مواد اولیه شامل آرد، شیر، تخم‌مرغ، زعفران و کره معرفی می‌شوند و سپس مراحل مختلف تهیه خمیر، استراحت دادن به آن، شکل دادن نان و پخت در فر توضیح داده می‌شود. نکات کلیدی برای داشتن نانی نرم و خوشمزه نیز در مقاله گنجانده شده است. علاوه بر این، مشکلات رایج در تهیه نان شیرمال مانند سفت شدن نان یا پف نکردن آن، با راهکارهای مفید و کاربردی بررسی می‌شود تا تجربه‌ی بهتری از پخت نان شیرمال داشته باشید.

سوالات متداول

چرا نان شیرمال من خشک می‌شود؟

خشک شدن نان شیرمال معمولاً به دلیل کمبود رطوبت یا بیش از حد پخته شدن آن است. برای جلوگیری از این مشکل:
مقدار مایعات (شیر یا آب) را طبق دستور تنظیم کنید.
نان را پس از خنک شدن، سریع در کیسه پلاستیکی یا پارچه‌ای قرار دهید.
فر را قبل از قرار دادن نان، به خوبی گرم کنید تا پخت یکنواخت داشته باشید.
از حرارت بیش از حد یا زمان طولانی در فر پرهیز کنید.

چطور بفهمم خمیر به اندازه کافی ورز داده شده است؟

برای اطمینان از ورز دادن کافی خمیر:
خمیر باید نرم و کشسان باشد.
با انجام "آزمون پنجره" متوجه می‌شوید: یک تکه کوچک از خمیر را بین انگشتان بکشید؛ اگر بدون پاره شدن نازک شد و نور از آن عبور کرد، خمیر آماده است.
اگر خمیر چسبناک یا شکننده بود، به ورز دادن بیشتری نیاز دارد.

آیا می‌توان نان شیرمال را بدون فر تهیه کرد؟

بله! اگر فر ندارید، نان شیرمال را می‌توانید در ماهیتابه یا قابلمه بپزید:
ماهیتابه یا قابلمه را با کمی روغن چرب کنید.
خمیر را درون قابلمه یا ماهیتابه قرار دهید و با حرارت ملایم بپزید.
برای پخت یکنواخت، درب ظرف را بگذارید و اجازه دهید بخار درون آن باقی بماند.
حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زمان می‌برد تا نان بپزد.

آیا می‌توان نان شیرمال را با آرد کامل تهیه کرد؟

بله، اما با چند نکته:
آرد کامل آب بیشتری جذب می‌کند؛ بنابراین ۱۰ تا ۱۵ درصد مایعات بیشتری به خمیر اضافه کنید.
آرد کامل باعث سنگین شدن خمیر می‌شود؛ بهتر است آرد کامل و آرد سفید را به نسبت ۵۰ به ۵۰ ترکیب کنید.
مدت استراحت خمیر را ۱۰ تا ۱۵ دقیقه افزایش دهید تا گلوتن آرد کامل به خوبی فعال شود.

بهترین روش برای رنگ و لعاب دادن به نان چیست؟

برای داشتن نانی طلایی و براق:
قبل از پخت، نان را با مخلوطی از زرده تخم‌مرغ + کمی شیر رومال کنید.
برای لعاب بیشتر، کمی عسل یا شکر به زرده اضافه کنید.
پس از پخت، نان را با کره آب‌شده رومال کنید تا سطح آن نرم و درخشان شود.

چطور بفهمم نان شیرمال به طور کامل پخته است؟

سطح نان باید طلایی و براق باشد.
با انگشت به کف نان ضربه بزنید؛ اگر صدای توخالی شنیدید، نان کاملاً پخته است.
اگر از دماسنج استفاده می‌کنید، دمای داخلی نان باید حدود ۹۰ تا ۹۵ درجه سانتی‌گراد باشد.