خواص برگ مو؛ گنجینه سبز از دل تاکستان

وقتی فصل بهار فرامی‌رسد، برگ‌های موی جوان روی درخت‌های انگور، برای ما ایرانی‌ها معنی دیگری هم دارد. بله! پیچیدن عطر دلمه خانگی در منزل. برای بسیاری از ما این برگ‌های ساده، چیزی فراتر از پوشش سبز برای خوشه‌های انگور هستند. اما شاید کمتر کسی بداند که این برگ‌های مو، خواص باورنکردنی برای سلامت ما دارند. در این مقاله از زرچین، با خواص برگ مو و طبع آن در طب سنتی آشنا می‌شویم.

خواص برگ مو در یک نگاه، چرا باید برگ مو را بیشتر در رژیم غذایی بگنجانیم؟

برگ‌های سبز درخت انگور، فقط در ایران و برخی از کشورهای همسایه ما به عنوان خوراکی و در غذاهایی مثل دلمه مصرف می‌شوند. اما شاید ندانید که برگ مو سرشار از ترکیبات مفید برای بدن ما است. این برگ‌ها دارای ویتامین‌هایی مثل C، A، K و ویتامین‌های گروه B هستند. این برگ‌ها، همچنین منبع خوبی از مواد معدنی مانند آهن، کلسیم، منیزیم و منگنز هستند که حتی با پختن هم حفظ می‌شود. برگ مو تقریباً بدون چربی و کم‌کالری است.  یک فنجان برگ موی پخته، کمتر از ۱۵ کالری دارد و بسیار رژیمی و سالم است. در زرچین شما می‌توانید بهترین دستور دلمه برگ مو را با تمامی نکات ببینید.

برگ مو؛ از دلمه تا داروی طبیعی مفید، خواص درمانی و تغذیه ای برگ مو

برگ مو ترکیبات مفید گوناگونی دارد که باعث شده تا به عنوان یک ماده خوراکی مصرف شود. به‌ویژه اگر فشارخون و دیابت، دارید، بهتر است بیشتر از قبل این ماده طبیعی را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

برگ مو ضد التهاب است

برگ مو حاوی ترکیبات ضدالتهابی طبیعی مانند فلاونوئیدها و آنتی‌اکسیدان‌هاست. افرادی که از آرتریت یا درد مفاصل رنج می‌برند، می‌توانند از مصرف متعادل برگ مو سود ببرند.

سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند

ویتامین C موجود در برگ مو به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی شناخته می‌شود. این ویتامین، به افزایش مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها کمک می‌کند. اگر می‌خواهید از فواید این ویتامین بیشترین استفاده را ببرید، باید برگ مو را به صورت خام و یا با پخت کوتاه مصرف کنید.

گردش خون و سلامت قلب را بهبود می دهد

برگ مو میزان بالایی از مواد معدنی مفید مانند پتاسیم و منیزیم دارد. برگ مو، به‌ویژه اگر به‌صورت بخارپز یا دلمه پخته‌شده مصرف شود، می‌تواند به کاهش فشارخون و بهبود گردش خون کمک کند. پتاسیم و منیزیم موجود در آن برای عملکرد صحیح قلب ضروری هستند.

مفید برای دیابتی ها و کنترل قند خون

مطالعات اولیه نشان داده‌اند که ترکیبات موجود در برگ مو به کنترل سطح قند خون کمک می‌کنند. مصرف برگ مو می‌تواند برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ مفید باشد.

گوارش بهتر

فیبر فراوان در برگ مو باعث تنظیم حرکات روده و پیشگیری از یبوست می‌شود. همچنین مصرف این برگ  احساس سیری ایجاد می‌کند و برای کنترل وزن مناسب است.

خواص و طبع برگ مو مطابق طب سنتی

بر اساس منابع طب سنتی ایرانی، طبع برگ، مو سرد و خشک است. اگر طبع گرمی دارید، مصرف برگ مو برای شما بسیار مناسب و مفید است. اما اگر مزاج سردی دارید باید در مصرف آن احتیاط کنید یا با مصلحات مناسب مانند دارچین یا زنجبیل آن را همراه کنند. به یاد داشته باشید که اگر دلمه برگ مو مصرف می‌کنید، آن را همراه با ادویه‌هایی که طبع گرم دارند، مصرف کنید.

خواص دارویی برگ مو در منابع طب سنتی

در منابع طب قدیمی، ویژگی‌های جالی برای برگ مو ذکر شده است. در ادامه با برخی از ویژگی‌ها و خواص برگ درخت انگور بیشتر آشنا می‌شویم:

قابض و بندآورنده خون

یکی از جالب‌ترین ویژگی‌های برگ مو در طب سنتی، خاصیت قابض بودن آن است. این موضوع به این معنی است که برگ مو می‌تواند به بندآمدن خون در زخم‌های سطحی کمک کند. در گذشته، برگ تازه یا خشک‌شده مو را روی زخم می‌گذاشتند تا خونریزی را متوقف کند و به ترمیم بافت زخم کمک نماید.

ضد التهاب و آرام بخش

برگ مو در درمان برخی از التهابات داخلی بدن، از جمله التهاب معده و روده توصیه می‌شده است. به‌ویژه دم‌کرده یا جوشانده برگ مو برای کاهش حرارت و التهاب داخلی استفاده می‌شود. مصرف این برگ، نوعی آرامش‌دهنده طبیعی به شمار می‌رود.

کمک به بهبود زخم

در طب سنتی و قدیمی، ضماد برگ مو به عنوان درمانی برای زخم‌های سطحی، نیش حشرات و خراش‌ها به کار می‌رفته است. در گذشته، برگ مو را می‌کوبیدند و روی زخم قرار می‌دادند. خاصیت ضدباکتریایی طبیعی برگ مو، مانع عفونت می‌شده و روند بهبود را سرعت می‌داده است.

پاک سازی خون و تقویت کبد

برگ مو در برخی نسخه‌های طب سنتی برای تصفیه خون و بهبود عملکرد کبد توصیه شده است. این خاصیت بیشتر مربوط به مصرف جوشانده برگ مو بوده است. در نسخه‌های قدیمی، برگ مو در کنار گیاهانی مثل کاسنی یا شاه‌تره برای تقویت و پاکسازی کبد و خون، مورداستفاده قرار می‌گرفته است.

رفع تشنگی و کاهش حرارت بدن

به دلیل این که برگ مو طبع سرد دارد، در فصول گرم سال به عنوان نوشیدنی یا دم‌نوش سرد برای رفع عطش، کاهش گرمازدگی و متعادل‌سازی حرارت بدن استفاده می‌شود.

روش استفاده از خواص برگ مو به روش طب سنتی

با این که ما ایرانی‌ها، از برگ مو بیشتر به صورت بخارپز شده و در غذاهایی مانند دلمه استفاده می‌کنیم، در طب قدیم روش‌های زیر هم برای استفاده از برگ مو، استفاده می‌شده است:

• جوشانده برگ مو: چند برگ خشک‌شده یا تازه را در آب جوش دم می‌کردند و پس از صاف‌کردن، به‌صورت خوراکی یا موضعی استفاده می‌کردند.
• ضماد برگ مو: برگ تازه یا نرم‌شده با آب را به شکل خمیر درآورده و برای زخم‌ها و ورم‌ها به کار می‌بردند.
• مصرف برگ مو به‌صورت پخته‌شده: به‌ویژه در غذاهایی مانند دلمه، برای تقویت گوارش و پاک‌سازی بدن توصیه می‌شده است. در جدول زیر می‌توانید نحوه مصرف و کاربرد برگ مو را به صورت خلاصه مشاهده کنید:

ویژگی دارویی	نحوه مصرف در طب سنتی	توضیحات
بندآورنده خون (قابض)	استفاده موضعی از برگ تازه یا خشک‌شده	قطع خونریزی زخم‌های سطحی
کمک به بهبود زخم و نیش	ضماد برگ کوبیده یا له‌شده	نیش حشرات، زخم‌های کوچک و عفونت‌های سطحی
ضدالتهاب و آرام‌بخش	جوشانده برگ مو     کاهش	التهابات معده و روده، تسکین حرارت داخلی
تقویت کبد و تصفیه خون	نوشیدن جوشانده همراه با گیاهان دیگر	با شاه‌تره یا کاسنی ترکیب می‌شود
رفع عطش	دم‌نوش یا برگ پخته‌شده در غذا	کاهش گرمازدگی و رفع تشنگی

نکات احتیاطی مصرف برگ مو از دیدگاه حکمای طب سنتی

با اینکه برگ مو خواص زیادی دارد، اما برای برخی افراد باید با احتیاط مصرف شود:

• افراد با مزاج سرد و خشک ممکن است پس از مصرف دچار سردی یا اختلالات گوارشی شوند.
• مصرف بیش‌ازحد برگ مو ممکن است منجر به یبوست شود. برگ مو قابض است و نباید مرتب و به میزان زیاد استفاده شود.
• بهتر است برگ مو همراه با مواد گرم مانند دارچین یا زیره مصرف شود تا طبع آن متعادل گردد.

سخن آخر

بسیاری از ما عاشق دلمه برگ مو هستیم و درست‌کردن این غذا را به خصوص در فصل آن، از دست نمی‌دهیم. اما این برگ سبز با ظاهر ساده‌اش، منبعی غنی از ویتامین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات درمانی است. چه در قابلمه‌ دلمه باشد، چه در نسخه‌های طب سنتی، برگ مو همچنان جایگاه خودش را در فرهنگ تغذیه‌ ما حفظ کرده است. دفعه بعد که دلمه درست می‌کنید یا از این غذای خوشمزه استفاده می‌کنید، سعی کنید با خرید ادویه تازه مصلحات با طبع گرم را در طبخ دلمه برگ مو استفاده کنید تا طبع آن متعادل گردد.

سؤالات متداول

آیا برگ مو خواص دارویی دارد؟

بله در طب سنتی برگ مو علاوه بر مصرف خوراکی، خاصیت دارویی دارد. از جمله بندآورنده خون، ضدالتهاب، پاک‌کننده خون و تقویت‌کننده کبد.

برگ مو چه طبعی دارد؟

در منابع طب سنتی ایران، طبع برگ مو سرد و خشک معرفی شده است. به همین دلیل مصرف آن برای افراد با مزاج گرم مفید و برای مزاج‌های سرد نیازمند مصلح است.

آیا مصرف زیاد برگ مو عوارضی دارد؟

بله مصرف بی‌رویه برگ مو می‌تواند در برخی افراد باعث یبوست یا افزایش سردی بدن شود. به همین دلیل، کسانی که مزاج سرد دارند، باید بااحتیاط مصرف کنند.

آیا مصرف برگ مو در دوران بارداری مجاز است؟

در طب سنتی توصیه می‌شود خانم‌های باردار بااحتیاط از برگ مو استفاده کنند، زیرا طبع سرد آن ممکن است برای برخی افراد مضر باشد.

اگر در مورد مطالب مطرح شده نیاز به راهنمایی دارید، می‌توانید پرسش‌های خود را در کامنت‌های این مقاله، مطرح کنید. کارشناسان ما در اولین فرصت جوابگوی شما خواهد بود