
قورمه سبزی یکی از خوشمزهترین غذاهای ایرانی است که با گوشت، سبزی و لوبیا پخته میشود. در این مقاله از زرچین لیستی از مواد اولیه لازم برای تهیه این خورشت را ارائه خواهیم کرد. همچنین به شرح طرز تهیه قورمه سبزی خواهیم پرداخت.
مواد اولیه لازم برای قورمه سبزی
جدول مواد اولیه لازم برای پخت قورمه سبزی برای 4 و 6 نفر در زیر آورده شده است. جهت تهیه غذا برای تعداد افراد بیشتر، مواد را به تناسب افزایش دهید.
مواد اولیه |
مقدار برای ۴ نفر |
مقدار برای ۶ نفر |
توضیحات |
گوشت گوسفندی (خورشتی) |
۳۰۰ گرم |
۴۵۰ گرم |
به قطعات کوچک تقسیم کنید. |
لوبیا قرمز یا چیتی |
نصف پیمانه |
سه چهارم پیمانه |
لوبیاها را بخیسانید. |
سبزی قورمه |
4۰۰ گرم |
600 گرم |
شامل تره، جعفری، گشنیز و شنبلیله |
پیاز متوسط |
۱ عدد |
۱.۵ عدد |
نگینی خرد کنید. |
لیمو عمانی |
۲ عدد |
۳ عدد |
آنها را نصف کرده و دانههایشان را خارج نمایید. |
روغن |
به مقدار لازم |
به مقدار لازم |
برای سرخ کردن سبزی و تفت دادن مواد اولیه نیاز دارید. |
نمک، فلفل، زردچوبه |
به مقدار لازم |
به مقدار لازم |
میتوانید از سایر طعم دهندهها مانند هل نیز استفاده کنید. |
آب لیمو (اختیاری) |
۱ قاشق غذاخوری |
۱.۵ قاشق غذاخوری |
اگر غذای ترش میپسندید، اضافه کنید. |
آب |
۳ لیوان |
۴.۵ لیوان |
اگر میزان آب کم شد، در حین پخت آب جوش اضافه نمایید. |
مطلب پیشنهادی: راهنمای تبدیل گرم به پیمانه
ترکیبات سبزی قورمه سبزی
در ترکیب سبزی این غذای لذیذ از تره، گشنیز، جعفری و شنبلیله استفاده میشود.
- تره تقریبا 50 تا 60 درصد از حجم کلی سبزی قورمه سبزی را تشکیل میدهد و منجر به قوام و غلظت خورشت میشود. تره طبع صفرا دارد و گرم و خشک است.
- جعفری در حدود 30 درصد از حجم کل ترکیب را تشکیل میدهد. جعفری نیز طبع صفرا دارد و گرم و خشک است.
- گشنیز عطر و طعم خاصی به قورمه سبزی میدهد و در حدود 10 تا 15 درصد ترکیب کلی را تشکیل میدهد. گشنیز طبع سودا داشته و سرد و خشک است.
- شنبلیله عطر ویژه قورمه سبزی را تامین میکند و میتواند به راحتی قورمه سبزی را تلخ کند البته اگر در مصرف آن زیاده روی کنید. شنبلیله تنها 5 درصد از ترکیب کلی را به خود اختصاص میدهد. شنبلیله طبع صفرا دارد و گرم و خشک است.
شهرهای مختلف ایران از سبزیجات متفاوتی در تهیه این غذا استفاده میکنند:
- در قورمه سبزی تهرانی تنها از 100 گرم شنبلیله، 400 گرم تره و450 گرم جعفری استفاده میشود.
- خوزستانیها در قورمه سبزی از 400 گرم تره، 200 گرم گشنیز، 400 گرم جعفری، 200 گرم اسفناج یا برگ چغندر، 100 گرم شوید، 100 گرم سیر سبز و 100 گرم شنبلیله استفاده میکنند.
- مازندرانیها در قورمه سبزی از 300 گرم جعفری، 300 گرم تره، 300 گرم گشنیز و 100 گرم شنبلیله استفاده میکنند.
- گیلانیها در قورمه سبزی از چوچاق و خلواش نیز استفاده میکنند.
- تبریزیها میزان تره و اسفناج بیشتری در تهیه قورمه سبزی به کار میبرند و در برخی از مواقع از کلم قمری، تره و ترخون نیز استفاده میکنند و طعم قورمه سبزی تبریزیها تند و تیزتر است.
ممکن از در ترکیب اصلی از اندکی اسفناج نیز برای قوام بیشتر استفاده شود. طبع اسنفاج بلغم و سرد و تر است و در تمام بخشهای ایران در طبخ قورمه سبزی به کار برده نمیشود.
اگر قصد دارید از سبزیهای متفرقه مانند اسفناج در ترکیب اصلی استفاده کنید بهتر است مقدار سبزیهای اصلی مثل جعفری و تره را کاهش دهید.
نکته مهم در مورد سبزی خشک:
اگر به جای سبزی تازه از سبزی خشک قورمه سبزی استفاده میکنید حتما سبزی را از چند ساعت قبل خیس کنید تا نرم شود.
به طور کلی به یاد داشته باشید که مقدار سبزی برای هر نفر به شرح زیر است:
سبزی |
مقدار به ازای هر نفر (گرم) |
جعفری |
۷۰ گرم |
شنبلیله |
۲۰ گرم |
گشنیز |
۱۰ گرم |
طرز تهیه قورمه سبزی
برای پخت یک قورمه سبزی خوشمزه و جا افتاده، مراحل زیر را طی کنید.
مرحله اول: آماده کردن مواد اولیه لازم
- لوبیاها را در یک کاسه ریخته و روی آنها آب بریزید.
- اجازه دهید لوبیاها 12 ساعت خیس بخورند.
- برای از بین بردن نفخ، آب لوبیاها را 2 الی 3 بار عوض نمایید.
- اگر عجله دارید، میتوانید از لوبیای خیس نخورده هم استفاده کنید.
مرحله دوم: سرخ کردن مواد
- پیازها را نگینی خرد کنید و در تابه بریزید.
- سپس روغن مایع را اضافه کنید.
- پیازها را آنقدر سرخ نمایید تا شفاف شوند.
- حالا زردچوبه و فلفل سیاه را اضافه کنید.
- تا زمانی که ادویهها به خوبی با پیازها ترکیب شوند، به سرخ کردن ادامه دهید.
مرحله سوم: تفت دادن گوشت
- در این مرحله گوشتها را بشویید و به پیاز داغ اضافه کنید.
- گوشتها را کمی همراه با پیاز داغ سرخ کنید.
- هنگامی که رنگ گوشت تغییر کرد، میزان سرخ کردن کافی است.
مرحله چهارم: افزودن آب و لوبیا
- پس از پایان سرخ کردن مواد، لوبیاهایی که از شب قبل خیس کردهاید را اضافه کنید.
- در ادامه آب را اضافه نمایید.
مرحله پنجم: پخت گوشت و لوبیا
- حرارت زیر قابلمه را زیاد کنید.
- صبر نمایید تا آب به جوش بیاید.
- در ادامه میزان حرارت را کم کنید.
پخت گوشت و لوبیا 2 ساعت طول میکشد.
مرحله ششم: آماده سازی سبزی قورمه و افزودن آن
- سبزی قورمه را پاک کرده و به ریز و ساطوری خرد نمایید.
- آن را در تابه بریزید و با روغن سرخ کنید. رنگ قورمه سبزی به میزان سرخ شدن سبزی بستگی دارد. اگر میخواهید قورمه سبزی سیاه باشد سبزی را زیاد سرخ کنید اما مراقب باشید سبزی نسوزد مگر نه خورشت شما تلخ میشود.
- 1 ساعت پس از پخت گوشت و لوبیا، سبزیها را در قابلمه بریزید.
مرحله هفتم: افزودن چاشنی ها
- لیمو عمانیها را از وسط نصف کنید و تخمههای آنها را در بیاورید. میتوانید به جای نصف کردن، آنها را از چند بخش سوراخ نمایید.
- سپس لیموها را در خورشت بریزید.
- میتوانید خرید پر لیمو عمانی را انجام دهید و از پر آن استفاده کنید.
- در ادامه فلفل سیاه، آبغوره و کمی آب نارنج نیز اضافه کنید.
مرحله هشتم: پخت نهایی
- پس از این که گوشت قورمه سبزی پخت، نمک را به خورشت اضافه نمایید.
- کمی از خورشت را بچشید، اگر لازم بود کمی فلفل سیاه یا ادویههای دلخواه را اضافه کنید.
- هرگاه خورشت روغن انداخت، آماده سرو است.
میتوانید خورشت قورمه سبزی را با برنج زعفرانی و سالاد سرو کنید. یکی از غذاهای خوشمزه که میتوانید در سفره افطار قرار دهید، خورشت قورمه سبزی است.
نکاتی در خصوص سبزی قورمه سبزی
برای این که خورشت قورمه سبزی به خوبی روغن بیندازد، باید سبزی را به اندازه لازم سرخ کنید. در ادامه لیستی از نکات مهم برای انتخاب سبزی و مدت زمان سرخ کردن آن آمده است.
- ترکیب سبزی قورمه شامل تره، جعفری، گشنیز و مقداری شنبلیله میباشد. تره و جعفری باید بیشترین مقدار سبزی را تشکیل دهند. لازم است میزان گشنیز کمتر از تره و جعفری و میزان شنبلیله خیلی کم باشد.
- میتوانید کمی اسفناج یا برگ چغندر به خورش اضافه کنید تا لعاب بیشتر شود.
- سبزی باید ریز خرد شود اما له نگردد.
- برای سرخ کردن، از روغن مایع سرخکردنی یا ترکیبی از روغن جامد و مایع استفاده کنید.
- مقدار روغن باید متوسط باشد؛ کم بودن آن باعث خشک شدن سبزی شده و زیاد بودن آن خورش را چرب میکند.
- سبزی را روی حرارت متوسط سرخ کنید.
- مدت زمان سرخ کردن سبزی حدودا ۲۰ الی ۳۰ دقیقه است.
- سبزی را باید مرتب هم بزنید تا ته نگیرد.
- رنگ سبزی باید تیره و براق شود، اما مراقب باشید نسوزد.
- برخی آشپزها بعد از سرخ شدن سبزی، یک قالب یخ داخل آن میاندازند. با این کار لعاب خورش بیشتر میشود.
میتوانید قورمه مرغ را نیز با سبزی قورمه تهیه کنید.
نکات مهم برای انتخاب گوشت قورمه سبزی
- گوشت را به صورت مکعبی خرد کرده و به قسمتهای کوچک تقسیم کنید.
- از قطعات مناسب مثلا گردن یا شانه استفاده نمایید. با این کار گوشتهای قورمه سبزی نرم میشوند.
- گوشت با درصد مناسبی از چربی انتخاب کنید که طعم و نرمی را به غذا ببخشد.
- از مراکز معتبر خرید کنید تا گوشت سالم و بهداشتی داشته باشید.
اشتباهات رایج در تهیه قورمه سبزی
- استفاده از سبزیهای تازه و خرد نشده: سبزی باید ریز ریز شده و کاملا خرد شود.
- استفاده بیش از حد از شنبلیله: عطر خوش قورمه سبزی مدیون شنبلیله است اما اگر در ریختن شنبلیله زیادهروی کنید، خورش شما تلخ میشود.
- عدم تفت کافی پیاز قبل از اضافه کردن گوشت: خورشت ظاهر نامناسبی داشته و ممکن است خوش طعم نشود.
- استفاده از گوشت نامناسب یا چربی بیش از حد: بهتر است از گوشت گوسفند استفاده کنید.
- زمانبندی نادرست پخت سبزی و لوبیا: ابتدا گوشت و لوبیا را بپزید، سپس سبزیها را اضافه نمایید.
- عدم تعادل در استفاده از ادویهها: ادویهها را به میزان لازم استفاده کنید. میتوانید یک قاشق از خورش را تست نمایید و در صورت لزوم میزان ادویهها را بیشتر کنید.
ارزش غذایی قورمه سبزی
در جدول زیر به بررسی ارزش غذایی هر یک از مواد بکار رفته در قورمه سبزی پرداخته شده است.
مواد خورش |
کالری به ازای هر ۱۰۰ گرم به صورت تقریبی |
پروتئین |
چربی |
کربوهیدرات |
توضیحات |
سبزی قرمه |
40 کالری |
3 گرم |
0.5 گرم |
7 گرم |
سرشار از فیبر و ویتامینها |
گوشت |
200 کالری |
20 گرم |
12 گرم |
0 گرم |
منبع اصلی پروتئین |
لوبیا قرمز |
120 کالری |
7 گرم |
0.5 گرم |
20 گرم |
منبع خوب کربوهیدرات و فیبر |
پیاز |
40 کالری |
1 گرم |
0.1 گرم |
9 گرم |
کمک به طعمدهی و افزایش آنتیاکسیدانها |
نکاتی برای خوش طعمتر کردن قورمه سبزی
- به خورش قورمه سبزی هل اضافه کنید. با این کار خوش عطرتر میشود.
- میتوانید در خورش زنجبیل بریزید.
- اگر تمایل به خوردن خورش ترشتر دارید، لیمو عمانی را با فشار کف دست، کامل خرد کنید و سپس خرده لیموها را در غذا بریزید.
- اگر عجله ندارید، قورمه سبزی را روی حرارت ملایمتر و به آرامی بپزید. خورش در صورت آرامتر پختن، بهتر جا میافتد.
مهمترین فوت کوزه گری تهیه قورمه سبزی
در نیم ساعت پایانی کمی شنبلیله، جعفری و گشنیز خشک را به همراه زردچوبه در روغن حیوانی تفت دهید و در پایان یک قاشق رب انار به آن اضافه کنید. در مجموع باید دو قاشق سبزی خشک سرخ شده داشته باشید. این ترکیب را در 30 دقیقه پایانی به قورمه اضافه کنید و اجازه دهید خورشت جا بیفتد. توجه کنید که اضافه کردن رب انار سلیقهای است، اگر طعم ترشی حاصل از لیموعمانی را بیشتر میپسندید، میتوانید رب انار را از ترکیب بالا حذف کنید.
انواع روشهای پخت قورمه سبزی
متداولترین طرز تهیه قورمه سبزی را در ابتدای مقاله شرح دادیم. اما این غذا را میتوان به شکلهای دیگر هم پخت. انواع روشهای تهیه قورمه سبزی در جدول زیر معرفی شدهاند.
روش پخت |
مزایا |
معایب |
توضیحات |
پخت در زودپز |
- سرعت بالا (۱.۵ تا ۲ ساعت) |
- طعم کمی متفاوت نسبت به روش سنتی |
تمام مواد بعد از سرخ شدن در زودپز ریخته شده و در مدت کوتاهتری پخته میشود. |
پخت در آرامپز |
- بدون نیاز به نظارت مداوم |
- زمان پخت طولانی است. |
مواد اولیه در آرامپز ریخته شده و به مدت طولانی (۶ تا ۸ ساعت) روی حرارت کم میپزند. |
پخت در فر |
- طعم منحصربهفرد و غلیظتر |
- نیاز به ظرف مناسب فر |
پس از آمادهسازی مواد، خورش در ظرفی داخل فر با دمای ۱۵۰-۱۸۰ درجه سانتیگراد برای ۳ تا ۴ ساعت پخته میشود. |
پخت در دیگ سنگی (دیزیپزی) |
- جاافتادگی و طعم بسیار خوب |
- زمانبر (۵-۷ ساعت) |
مواد در دیگ سنگی یا سفالی ریخته شده و روی شعله کم یا داخل فر پخته میشود. |
پخت با پلوپز چندکاره (مولتیکوکر) |
- بدون نیاز به نظارت مداوم |
- تفاوت طعم جزئی با روش سنتی |
استفاده از پلوپزهای پیشرفته که دارای قابلیت خورشپزی هستند. |
پخت قورمه سبزی بدون گوشت |
برای افرادی که تمایل به خوردن غذای گیاهی دارند، مناسب است. |
ممکن است طعم متفاوتی داشته باشد. |
به جای گوشت، از عدس، لوبیا سبز یا قارچ استفاده کنید. ابتدا پیاز را تفت داده و سپس سبزیها، ادویهجات و پروتئین جایگزین را تفت دهید. در ادامه آب را در قابلمه ریخته و صبر کنید تا خورش به آرامی بپزد. |
پخت قورمه سبزی به شیوه جنوبی |
یک قورمه سبزی با طعم متفاوت و سنتی است. |
تند است و امکان دارد برخی از افراد غذای تند دوست نداشته باشند. |
به سبزی قورمه، سیر سبز و شوید اضافه کنید. سبزی را بیشتر از حد عادی سرخ نمایید تا سیاه شود. روش پخت، مشابه دستور تهیه قورمه سبزی عادی است اما باید فلفل قرمز و فلفل سیاه زیادی به غذا اضافه کنید تا تند شود. |
طرز تهیه قورمه سبزی بدون گوشت را در ادامه بررسی می کنیم.
مطلب پیشنهادی: طرز تهیه ترشی بادمجان
طرز تهیه قورمه سبزی وگان
- روش اول برای تهیه قورمه سبزی گیاهی این است که دستور قبلی را دنبال کنید و فقط گوشت را با قارچ جایگزین کنید.
- در روش بعدی میتوانید گوشت را حذف کنید و مقدار لوبیا را به اندازه یک پیمانه بیشتر کنید.
- در روش سوم نیز میتوانید گوشت را با توفو یا تمپه جایگزین کنید.
پیشنهاد ما استفاده از قارچ در قورمه سبزی گیاهی است. میتوانید قارچهای متوسط را بدون خرد کردن در قورمه سبزی بریزید تا حس و حالی شبیه به تکههای گوشت را برای شما تداعی کند. در ادامه میتوانید دستور تهیه قورمه سبزی گیاهی برای ۴ تا ۶ نفر را مشاهده کنید. ابتدا یک جدول با مواد اولیه تهیه شده و سپس مراحل تهیه آمده است.
جدول مواد اولیه (برای ۴ تا ۶ نفر)
مواد اولیه |
مقدار |
لوبیا قرمز یا لوبیا پینتو خشک (خیسانده شده از شب قبل) |
۱ پیمانه |
قارچ ببی بلا یا پورتابلا (پاک و خرد شده) |
۱۰ اونس (حدود ۲۸۰ گرم) |
پیاز بزرگ (ریز خرد شده) |
۱ عدد |
جعفری تازه (خرد شده) |
۳ پیمانه |
پیازچه (یا تره خرد شده) |
۳ پیمانه |
گشنیز تازه (خرد شده) |
۱ پیمانه |
شنبلیله تازه (خرد شده) یا شنبلیله خشک |
۱ پیمانه تازه یا ۱ قاشق غذاخوری خشک |
لیموی عمانی خشک |
۴-۵ عدد |
زردچوبه |
۱ قاشق چایخوری |
نمک و فلفل |
به مقدار لازم |
آب لیمو |
آب ۱ عدد لیمو |
روغن گیاهی یا روغن زیتون |
به مقدار لازم
|
مراحل تهیه قورمه سبزی گیاهی با قارچ
لوبیا را بپزید و پیاز و سبزی را تفت بدهید و سبزیهای تفت داده شده، لوبیاهای پخته شده، لیمو عمانی خشک، نمک و فلفل را به قابلمه اضافه کنید. به اندازهای آب بریزید که مواد حدود ۵ سانتیمتر زیر آب قرار گیرند.
قابلمه را روی حرارت متوسط به بالا قرار دهید تا به جوش آید؛ سپس حرارت را کم کنید، درب قابلمه را بگذارید و اجازه دهید به مدت ۴۵ دقیقه روی حرارت ملایم بپزد.
اکنون زمان اضافه کردن قارچ است:
- در یک قابلمه یا تابه جداگانه، ۲ قاشق غذاخوری روغن گیاهی را روی حرارت متوسط به بالا گرم کنید.
- قارچهای خرد شده را اضافه کنید و بپزید تا بیشتر آب آنها آزاد شود.
- سپس قارچها را از تابه خارج کرده و در یک کاسه قرار دهید و روی آنها آب لیمو بریزید.
ترکیب نهایی:
- قارچهای پخته شده را به قابلمه خورش اضافه کنید و اجازه دهید به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی حرارت ملایم بپزند تا طعمها با هم ترکیب شوند.
- در پایان چشیده و در صورت نیاز نمک و فلفل را تنظیم کنید. همچنین در صورت تمایل مقداری آب اضافه کنید.
سرو خورش:
- خورش را در یک ظرف بزرگ سرو کرده و همراه با برنج، ماست و خیار یا سالاد شیرازی تقدیم نمایید.
با اجرای این مراحل، یک خورش قورمه سبزی گیاهی لذیذ و متفاوت خواهید داشت. نوش جان!
نتیجه گیری
یکی از مهمترین ادویههای لازم برای خورش قورمه سبزی، فلفل سیاه است. میتوانید خرید فلفل سیاه را به صورت اینترنتی انجام دهید. فروشگاه زرچین انواع ادویههای خوش طعم را برای خرید عرضه کرده است. همچنین میتوانید هل را به سبد خرید خود اضافه نمایید.
سوالات متداول
از کجا بفهمم قورمه سبزی جا افتاده است؟
- قورمه سبزی باید روغن بیندازد.
- آب خورش نباید از گوشت و لوبیا جدا باشد.
- لازم است خورش در حین پخت غلیظ شود.
- آب قورمه سبزی نباید پس از ریختن آن روی برنج، در ته بشقاب جمع شود.
چرا قورمه سبزی من خوب جا نمی افتد؟
- سبزی را به اندازه کافی سرخ نکردهاید.
- خورش را روی شعله زیاد پختهاید؛ باید روی حرارت کم و با زمان طولانی پخته شود. حدودا ۴ تا ۶ ساعت زمان برای پخت لازم است.
- مقدار آب زیاد است؛ باید اجازه دهید خورش به مرور غلیظ شود.
- از گوشت گوسفندی با کمی چربی استفاده کنید.
چرا رنگ قورمه سبزی من روشن می شود؟
- سبزی را بهاندازه کافی سرخ نکردهاید.
- حرارت موقع سرخ کردن سبزی زیاد بوده و سبزی آب انداخته است.
- از سبزی با ترکیب نادرست استفاده کردهاید.
- استفاده از روغن کم هنگام سرخ کردن، باعث روشن ماندن رنگ سبزی میشود.
چرا قورمه سبزی تلخ شده است؟
- شنبلیله بیش از حد اضافه کرده اید، میزان آن باید خیلی کم باشد.
- سبزی را بیش از حد سرخ نکنید.
- لیمو عمانی را زود داخل خورش انداختهاید یا دانههای آن را خارج نکردهاید.
بهترین لوبیا برای قورمه سبزی چیست؟
معمولا لوبیا قرمز استفاده میشود، اما در برخی مناطق لوبیا چیتی یا لوبیا چشمبلبلی هم بهکار میرود.
چطور بوی زهم گوشت قورمه سبزی را بگیرم؟
- گوشت را با پیاز و زردچوبه تفت دهید. سپس آن را به خورش اضافه کنید.
- میتوانید گوشت را پیش از اضافه کردن، ۳۰ دقیقه در آب و پیاز بجوشانید و کف روی آن را بگیرید.
- اضافه کردن چوب دارچین یا برگ بو هنگام پخت گوشت، بوی زهم را کاهش میدهد.
چه زمانی باید لیمو عمانی را داخل خورش بگذارم؟
- بهترین زمان، یک ساعت آخر پخت است.
- اگر زودتر اضافه کنید، خورش تلخ میشود.
چگونه قورمه سبزی را سریع تر آماده کنم؟
- از زودپز استفاده کنید. زمان پخت را به ۱.۵ تا ۲ ساعت کاهش میدهد.
- سبزی را از قبل سرخ کرده و فریز کنید.
- لوبیا را از قبل بپزید و در فریزر نگهداری نمایید.
- از پلوپز چند کاره برای پخت اتوماتیک استفاده کنید.