در ایران به دلیل تنوع پوشش گیاهی، استعداد بالقوه تولید انواع فرآورده های باغی و زراعی، غلات، حبوبات، تره بار، گل و گیاهان دارویی و نظیر آن، بخش کشاورزی و منابع طبیعی میتواند منبع طبیعی از صادرات غیرنفتی را در برگیرد.
از بین محصولات کشاورزی ایران، زعفران از جمله ارزشمندترین محصولاتی است که با توجه به ویژگی های خاص خود، امکان گسترش تولید و صادرات آن وجود دارد . کشور ایران بزرگترین تولید کننده و صادرکننده زعفران در جهان میباشد و بیش از 90 درصد تولید جهانی زعفران را در اختیار دارد .
بر اساس بررسی هایی که در زمینه اشتغال زایی تولید زعفران به عمل آمده است، در مجموع، گردش کار سالانه زعفران 1درصد در مرحله کاشت، 24 درصد در مرحله داشت و 75 درصد در مرحله جداسازی کلاکه ذکر شده است که در این مراحل سه گانه تولید با میانگین 197 نفر روز نیروی لازم در سال برای هر هکتار به ترتیب 40 درصد در مرحله کاشت، 50 درصد در مرحله داشت و 80 درصد نیروی کار در مرحله برداشت را زنان تشکیل میدهند .
این امر نشان دهنده آن است که زعفران نه تنها از نظر ایجاد درآمد، معیشتی مناسب برای خانوارها مهیا کرده است، بلکه توانسته است اشتغال زایی مناسبی برای مردم فراهم سازد ، بنابراین در میان محصولات صادراتی کشاورزی، زعفران جایگاه ویژه ای از نظر اشتغال زایی در بین محصولات صادراتی ایران دارد .
در مناطق خشک و نیمه خشک نظیر ایران، آب به عنوان محدود کننده ترین سهم تولید ، اولویت کشت را تعیین میکند ،اما از روزگاران گذشته ، کشاورزی هوشمند ایران زمین به ویژه خطه خراسان به اصل مهم افزایش بهره وری آشنا و به کشت و کار محصولات کم توقع نسبت آب به ویژه زعفران پرداخته اند .
در حال حاضر ایران با تولید بیش از 200 تن زعفران در حدود 90 درصد سطح زیر کشت و 7/93 درصد تولید جهانی به عنوان بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده زعفران در جهان است .
در ایران اهمیت زعفران کاری از جنبه های گوناگون نظیر بهره وری بالای آب در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی، اشتغال روستاییان، جلوگیری از مهاجرت آن ها، درآمدزایی نسبت به سایر محصولات کشاورزی همچنین از لحاظ توسعه صادرات غیر قابل نفتی قابل بررسی است.
با توجه به اثرات اقتصادی، اجتماعی، تاریخی و موقعیت استثنایی زعفران ایران در دنیا بررسی و توجه به ابعاد اقتصادی تولید و صادرات زعفران از اهمیت ویژه ای در توسعه این محصول و ارتقاء سطح جهانی آن برخودار است .
سطح زیر کشت زعفران کشور در سال 1390 حدود 70 هزار هکتار گزارش شده است . 54 هکتار و 500 هکتار یعنی 78 درصد از این سطح زیر کشت مربوط به خراسان رضوی و 12 هزار و 800 هکتار یعنی 9/18 مربوط به خراسان جنوبی است و سایر مناطق را 8/9 درصد تشکیل می دهد
از بین محصولات کشاورزی ایران، زعفران از جمله ارزشمندترین محصولاتی است که با توجه به ویژگیهای خاص خود، امکان گسترش تولید و صادرات آن کشور ایران بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده زعفران در میباشد و بیش از 90 درصد تولید جهانی زعفران را در اختیار دارد.
بر اساس بررسی هایی که در زمینه اشتغال زایی تولید زعفران به عمل آمده است، در مجموع، گردش کار سالانه زعفران 1 درصد در مرحله کاشت، 24 درصد در مرحله داشت و 75 درصد در مرحله جداسازی کلاله ذکرشده است که در این مراحل سه گانه تولید با میانگین 197 نفر روز نیروی لازم در سال برای هرهکتار به ترتیب 40 درصد در مرحله کاشت، 50 درصد در مرحله داشت و 80 درصد نیروی کار در مرحله برداشت را زنان تشکیل میدهند.
مطلب پیشهادی: خواص زعفران برای سلامتی
این امر نشان دهنده آن است که زعفران نه تنها از نظر ایجاد درآمد، معیشتی مناسب برای خانوارها مهیا کرده است، بلکه توانسته است اشتغالزایی مناسبی برای مردم فراهم سازد.
بنابراین در میان محصولات صادراتی کشاورزی، زعفران جایگاه ویژهای از نظر اشتغالزایی در بین محصولات صادراتی ایران دارد .
سایر محصولات کشاورزی، اشتغال روستاییان، جلوگیری از مهاجرت آن ها، درآمد زایی نسبت به سایر محصولات کشاورزی )درآمد حاصله از کاشت زعفران برابر یک سوم از فروش محصول آن میباشد ) لذا درآمد قابل توجهی نصیب کشاورزان میگردد و از این بابت توجیه اقتصادی داشته و در صورت ایجاد و تحول درزمینه زراعت این محصول و استفاده از روشهای نوین در امر خشک کردن و نیز فرآوری و بسته بندی و بازاریابی آن مسلماً ارزش افزوده آن چندین برابر گردیده و درآمد چشمگیری نصیب کشاورزان و اقتصاد کشور میگردد، همچنین ازلحاظ توسعه صادرات غیرنفتی قابل بررسی است.
هرچند زعفران از گیاهان دارای ارزش و اهمیت اقتصادی و اجتماعی فراوان است، اما تحقیقات صورت گرفته در مورد آن نسبت به سایر گیاهان زراعی، نه تنها در ایران بلکه در جهان نیز محدودتر است.
در ایران، پژوهش های مرتبط با این محصول تنها از حدود هفتادسال پیش آغازشده است .نکته حائز اهمیت در این میان آن است که بیشتر این تحقیقات مربوط به شناخت ترکیبات شیمیایی و خصوصیات دارویی، اکولوژیکی، فیزیولوژیکی، مورفولوژیکی و سیتولوژی آن در میان تحقیقات مرتبط با زعفران ناچیز است.
مزایای خرید محصول زعفران از کشاورز :
خرید حمایتی زعفران توسط دولت با هدف حمایت از تولید کنندگان
با توجه به پایین بودن قیمت زعفران در بازار، دولت برای خرید حمایتی این محصول در برخی استانهای کشور ورود کرده که این اقدام به نفع زعفران کاران است. اکنون مشکل بازار زعفران ناشی از افزایش هزینههای تولید، افت قیمت محصول در بازار، کاهش نقدینگی کشاورزان و کاهش صادرات به دلیل نقل و انتقالات ارزی است.
در چنین شرایطی، ورود دولت برای خرید حمایتی زعفران از کشاورزان اقدام بجایی است که دولت قیمتگذاری کارشناسی روی محصول انجام دهد، حتی در صورتی که اقدام به خرید نکند این امر میتواند در حمایت از این صنعت موثر باشد.
اکنون دولت زعفران را در دو رتبه بندی، زعفران نگین با قیمت هر کیلوگرم ۱۳ میلیون تومان و زعفران پوشال (شبه نگین) را با قیمت هر کیلوگرم ۱۱ میلیون تومان به صورت حمایتی میخرد.
زعفران دارای ۶ رتبهبندی در بازار است، اکنون هر کیلوگرم زعفران در بازار بین هشت میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تا ۱۴ میلیون تومان قیمت دارد که زعفران نگین در بازار بین ۱۰ میلیون تا ۱۴ میلیون تومان و زعفران پوشال بین ۱۰ میلیون تا ۱۱ میلیون تومان است.
دولت برای خرید حمایتی زعفران، شرط پرداخت نقدی ۳۰ درصدی و پرداخت ۷۰ درصد باقیمانده پول برای سه ماه بعد را تعیین کرده است.
برای حمایت از زعفرانکاران لازم است ۷۰ درصد پول کشاورزان به صورت نقدی و ۳۰ درصد سه ماه بعد پرداخت شود تا کشاورز برای معیشت و کشت بعدی خود نقدینگی لازم را داشته باشد.
به دلیل افزایش هزینههای تولید، زعفرانکاران نقدینگی کافی برای کشت بعدی خود ندارند، بنابراین همین موضوع میتواند در کاهش سطح زیر کشت زعفران سال آینده تاثیرگذار باشد.
اکنون تولیدکنندگان براین باورند که قیمت کنونی زعفران در بازار کمتر از قیمت تمام شده محصول یعنی هر کیلوگرم بین ۱۰ میلیون تا ۱۲ میلیون تومان است.
اکنون محصول زعفران در ۲۵ استان کشور کشت میشود که افزایش سطح زیر کشت و تولید، موجب کاهش قیمت در بازار شده، تا جایی که تولید زعفران برای کشاورزان مقرون به صرفه نیست. قیمت زعفران در بازار باید به گونهای تعیین شود که تولید این محصول برای کشاورز صرفه اقتصادی داشته باشد.
ایران را همچنان بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده زعفران جهان برشمرد و اظهار داشت: بزرگترین رقیب ایران سالیانه حدود ۱۴ تن زعفران تولید میکند، اما برای حفظ این رتبه در جهان باید با حمایت دولت اقدامات لازم انجام شود تا تولید این محصول کاهش نیابد.
طبق آمارهای موجود پارسال ۵۰۰ تن زعفران در سطح بیش از ۱۲۳ هزار هکتار کشت شد که از این میزان بیش از ۲۷۲ هزار تن محصول به کشورهای مختلف جهان صادر شد.
سال گذشته حدود ۷۵ تن محصول زعفران در دو رتبهبندی با قیمتهای بین ۹ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان تا ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان توسط سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران از کشاورزان خریداری شد.
بیشترین میزان تولید زعفران ایران مربوط به استانهای خراسان رضوی و جنوبی است. بنابراین محصول زعفران به عنوان گرانبها ترین گیاه زراعی موجود در روی کره زمین و دارای ارزش بالا، میتواند باعث تغییرات اجتماعی و تحرک اقتصاد روستاها شود و منبع درآمد مطلوبی برای اقشار فقیر و ضعیف روستایی باشد.
ازاین رو و با توجه به اینکه درصد بیکاری، مهاجرتهای روستایی، کمبود درآمد، بیکاری پیدا و پنهان و فشارهای وارده بر محیط زیست در مناطق روستایی بیشتر است و باعث چرخه ناپایدار اشتغال و درآمد کشاورزان میشود، لزوم بررسی دقیق کشت محصولات کشاورزی راهگشا مانند زعفران به دلیل اثرات مطلوب اقتصادی امری مطلوب به نظر میرسد.
کشت و تولید محصول زعفران با توجه به درآمدزایی و اشتغالزایی بالا توانسته است تأثیر زیادی بر وضعیت اقتصادی بهره برداران و همچنین روستائیان منطقه داشته باشد .
به طور مثال میزان قابل توجهی از فعالیتها همانند جمع آوری گلها ،جداسازی کلاله و خشک کردن و دیگر اشکال تبدیل این محصول توسط زنان انجام میشود که این امر باعث افزایش فرصتهای شغلی برای آنان شده است. میزان اشتغال خانوارها مخصوصاً زنان روستایی افزایش پیداکرده است؛ تنوع اقتصادی و شغلی به وجود آمده و گرایش نیروی کار جوان به مشاغل کشاورزی و کشت زعفران در روستاهای منطقه در سطح قابل قبولی افزایش داشته است.
بهره وری بالای این محصول در استفاده از آب، پایین بودن هزینه جمع آوری و کشت، به دلیل استفاده از نیروی کار خانواده ، به عنوان محصولی جهت جذب روستاییان کم درآمد و همچنین خرده مالکان، به فرصتی امیدوارکننده جهت کاهش فقر روستاییان تبدیل شده است.
برای خرید زعفران درجه یک و باکیفیت از کشاورز اینجا کلیک کنید.