در این مطالعه به نقد و شرح طرز تهیه زرشک پلو به عنوان یک غذای اصیل ایرانی میپردازیم. خواص و فواید سرشار زرشک به همراه مواد معدنی موجود در آن در این مقاله ذکر شده است. شاید شما از زرشک تنها برای تزئین یا طعم دادن به غذای خود استفاده کنید و یا حتی به علت طعم ترش مانند آن از مصرف زرشک بپرهیزید اما در این بررسی ما مواردی را توضیح خواهیم داد که نظر شما را نسبت به زرشک تغییر دهد و به ضرورت مصرف آن پی ببرید.
زرشک پلو دارای زرشک تارت پخته شده با پیاز، پوست پرتقال و بادام در عصاره زعفران است. پلو غذای برنجی لایهای است که منشا باستانی دارد. یک آشپز ماهر قادر است آن را به گونهای درست کند که مواد چسبنده یا خشک نباشند. هر دانه برنج کاملاً مجزا و کرکی است و به آرامی گوشتها، سبزیجات یا میوههای پخته شده درون برنج را بدون چسبیدن بیرویه میشود جدا کرد.
پلو یکی از دستاوردهای بزرگ فرهنگ آشپزی ایرانی به شمار میرود و پیش درآمد بریانیهای محبوب هندی است. برخی از نسخههای این غذا، مانند زرشک پلو، به دلیل کمیاب بودن مواد اولیه، حتی از بقیه خاصتر هستند.
حتی در ایران که زرشک مخصوصاً برای پخت و پز پرورش داده میشود (در سایر نقاط جهان از جمله ایالات متحده در درجه اول یک گیاه زینتی به حساب میآید) گران است و کم مصرف میشود. تا به امروز، زرشکها به طور گسترده صادر نشدهاند، بنابراین زرشک یک خوراک گران قیمت به حساب میآید.
مطلب پیشنهادی: آموزش کاشت زرشک
در گذشته وجود زرشک در جهان بسیار کمیاب بوده است به طوری که حتی معدود رستورانهای ایرانی در نیویورک هم به سختی میتوانستند زرشک را تهیه کنند. جالب است بدانید که دستورالعمل آنها از این غذا حاوی توتهای ریز یا گاهی اوقات دانههای انار تازه بود که از نظر رنگ و ترشی شبیه به زرشک بودند. مطابق با فراوانی تعطیلات در دنیا، در روز شکرگزاری بود که زرشک فراوان یافت میشد. توتهای قرمز درخشان در تپههایی از برنج باسماتی کرکی میدرخشیدند، رنگ درخشان آنها با رنگ پوست پرتقال و تکههای بادام عاج متمایز میشد. این بشقاب که با برنج زعفرانی به شدت زرد تزیین شده بود، شبیه قالیچههای پر نقشونگار ایرانی بود که خانهها را زینت میداد.
اما به صورت کلی امروزه، به لطف تنوع گسترده فروشگاههای خاورمیانه، به دست آوردن زرشک بسیار آسانتر است. در شهرهایی مانند نیویورک یا لس آنجلس، یافتن زرشک نسبتاً آسان است و در غیر این صورت به راحتی میتوان آن را آنلاین خریداری کرد. اگرچه زرشک ارزان نیست، اما تقریباً به اندازه گذشته هم گران به شمار نمیآید. برای بهره مندی از فواید و خواص سرشار زرشک میتواند علاوه بر زرشک پلو، از آب زرشک استفاده کرد. بنابراین آگاهی از طرز تهیه آب زرشک ممکن برایتان جالب و مفید باشد.
ته دیگ: غذاهای برنجی مانند زرشک پلو که شامل گوشت لایهای و سبزیجات یا میوه است به هزاران سال قبل از امپراتوری ایران باز میگردند. این نوع از غذاها توسط شاهزادگان مغول در قرن شانزدهم به هند آورده شدند و پیشروی غذای محبوب هندی بریانی شدند. در این روش باید برنج را خیس کنید و سپس آن را بخارپز کنید تا هر دانه دراز و جدا بماند. اگر برنج به درستی تهیه شود، پوسته طلایی به نام ته دیگ به دست میآید که یک غذای لذیذ در سفره ایرانی است. خوب است که ته دیگ را با تزیین کوچکی از مخلوط زرشک سرو کنید.
زرشک: زمانی که زرشک به ندرت در ایالات متحده یافت میشد، زرشکها توسط تعدادی از شرکتها وارد میشوند و معمولاً در خواربارفروشیهای خاورمیانه یا آنلاین شاپها یافت میشوند(این مورد برای عزیزان خارج از ایران ذکر شده است، چرا که زرشک در فروشگاههای ایرانی بسیار موجود است). از آنجایی که زرشک خشک است، قبل از پختن باید برای مدت کوتاهی در آب داغ خیس شود. زرشک را زیاد خیس نکنید وگرنه طعم و رنگ آن در آب خیسانده میشود. زرشک نیز به شدت ترش است، بنابراین مصرف شکر برای این غذا ضروری است، اما مقدار آن را امتحان کنید که مطابق با ذائقه شما باشد.
پوست پرتقال: هنگام تهیه پوست پرتقال، مطمئن شوید که تمام مغز سفید پوست را قبل از جوانه زدن جدا کردهاید، در غیر این صورت نتیجه نهایی طعمی تلخ خواهد بود.
برنج را بشویید. برنج را در یک کاسه بزرگ و عمیق قرار دهید و به اندازه کافی آب سرد به آن اضافه کنید. برنج را با دست بچرخانید تا آب کدر شود و سپس به آرامی آن را بریزید و مطمئن شوید که برنج بیرون نریزد. این کار را چهار تا پنج بار یا تا زمانی که آب عمدتاً شفاف شود تکرار کنید.
آب کمی به برنج اضافه کنید تا دو و نیم سانتی متر بالای آن را پوشش دهد و یک قاشق چایخوری نمک اضافه کنید. یک بار به آرامی آن را مخلوط کنید و سپس حداقل یک ساعت و تا یک شب آن را کنار بگذارید.
شش فنجان آب را در یک قابلمه عمیق و بزرگ، ترجیحا نچسب، به جوش آورید. یک قاشق چایخوری نمک و یک قاشق غذاخوری روغن اضافه کنید. برنج را آبکش کرده و در قابلمه بریزید. حرارت را کم کنید و برنج را به مدت دوازده دقیقه بپزید و یک یا دو بار هم بزنید.
یک قاشق غذاخوری روغن را در همان قابلمهای که برنج را در آن آب پختهاید بریزید. یک چهارم فنجان آب اضافه کنید. خوب مخلوط کنید. با قاشق یا کفگیر بزرگ، برنج را قاشق قاشق در وسط قابلمهای که با نان پوشانده شده است بریزید. این کار را تا زمانی ادامه دهید که تمام برنج استفاده شود و در وسط قابلمه یک "هرم" یا تپه تشکیل شود. روی قابلمه را با یک حوله آشپزخانه تمیز یا دو لایه پارچه بپوشانید (میتوانید از دمکش آشپزخانه استفاده کنید) و سپس درب قابلمه را محکم فشار دهید. لبههای حوله را روی درب آن تا کنید تا نزدیک شعله نباشد. با کمترین درجه حرارت به مدت بیست تا بیست و پنج دقیقه زمان پخت بدهید.
مطلب پیشنهادی: پاکسازی کبد با زرشک: راهی ساده و خانگی برای داشتن کبد سالم
در حین پختن برنج، مخلوط زرشک را آماده کنید. زعفران را در یک کاسه کوچک با پنج قاشق غذاخوری آب جوش حل کنید و کنار بگذارید تا دم بکشد.
پوست پرتقال و یک فنجان آب را در یک قابلمه کوچک روی حرارت ملایم قرار دهید و بگذارید بجوشد. آن را دو دقیقه بجوشانید و سپس آبکش کنید. این روند را یک بار دیگر تکرار کنید. پوست پرتقال را دوباره در قابلمه بریزید و یک دوم فنجان آب و دو قاشق غذاخوری شکر به آن اضافه کنید. روی حرارت متوسط آن را شش تا هفت دقیقه بجوشانید تا آب تقریباً تبخیر شود.
یک قاشق غذاخوری روغن باقیمانده را در یک ماهیتابه متوسط روی حرارت متوسط رو به پایین گرم کنید تا رنگ طلایی پیدا کند. پیاز را اضافه کنید و دو تا سه دقیقه تفت دهید تا نرم و کمی سرخ شود. بادام را اضافه کنید و یک تا دو دقیقه تفت دهید تا کمی قهوهای شوند. با قاشق سوراخ دار پوست پرتقالها را از شربت آنها جدا کرده و به مخلوط پیاز اضافه کنید و هم بزنید تا مخلوط شوند.
حرارت را کم کنید. زرشکها را آبکش کنید و به ماهیتابه اضافه کنید. یک دقیقه سرخ کنید و تمام مدت هم بزنید. یک دوم قاشق غذاخوری شکر باقی مانده را اضافه کنید. حدود یک دقیقه با هم زدن سرخ کنید تا شکر حل شود. سه قاشق غذاخوری از مایع زعفران و گلاب را اضافه کنید. خوب هم بزنید و حدود دو دقیقه بجوشانید تا مایع تقریباً کامل تبخیر شود. آن را از روی حرارت بردارید و یک قاشق چایخوری را برای تزئین کنار بگذارید.
درب ظرف برنج را بردارید و با استفاده از چنگال، برنج را به آرامی زیر و رو کنید. دو قاشق غذاخوری برنج را بردارید و با باقی مانده زعفران به ظرف اضافه کنید. به آرامی هم بزنید تا پوشش داده شود و آن را کنار بگذارید.
یک سوم برنج را در یک بشقاب بریزید. یک سوم از مخلوط زرشک را به آن اضافه کنید و به آرامی با هم مخلوط کنید. این لایه برداری را تکرار کنید تا تمام مخلوط برنج و زرشک باقیمانده تمام شود. ته برنج را نتراشید. برنج آغشته به زعفران را روی آن بریزید و در صورت استفاده با مقداری گلبرگ گل رز تزئین کنید.
ته دیگ را بردارید. ته ظرف برنج را در آب سرد آغشته کنید، مطمئن شوید که هیچ چیز داخل قابلمه نرود. به آرامی یک کاردک لاستیکی دور لبه برنج بکشید تا از جای برنج خارج شود. باید یک تکه بیرون بیاید. ته دیگ را با سمت طلایی روی بشقاب برگردانید و با قاشق چایخوری مخلوط زرشک و چند گلبرگ گل رز تزئین کنید.
نگهداری غذا: باقیمانده زرشک پلو را میتوان تا سه روز در ظرف دربسته در یخچال نگهداری کرد.
امیدواریم لذت کافی را از چشیدن طعم زرشک پلوی ایرانی ببرید. پیشنهاد میکنیم برای اینکه از تمامی خواص زرشک بهره مند شوید و غذای شما طعم زرشک اصیل ایرانی را به خود بگیر، خرید زرشک را از فروشگاهایی که زرشک را به صورت ارگانیک و تازه مثل زرچین انجام دهید.