طرز تهیه مرحله به مرحله حلیم گندم سنتی، خوشمزه و مخصوص

حلیم گندم سنتی یک غذای مقوی و حاوی فیبر و ویتامین‌های گروه B است. این غذا را می‌توانید به عنوان صبحانه میل کنید. همچنین حلیم گندم معمولا در سفره‌های افطار مشاهده می‌شود.

در این مقاله از زرچین به بررسی طرز تهیه حلیم یا همان هَلیم گندم سنتی می‌پردازیم. می‌توانید نکات مربوط به لعاب‌دار شدن حلیم را در مقاله مطالعه کنید. همچنین راهنمای پخت انواع حلیم گندم ارائه خواهد شد.

مواد لازم برای تهیه حلیم گندم سنتی

حلیم گندم سنتی ممکن است به عنوان نذری پخته شود. همچنین در صبح روزهای جمعه یا روزهای ماه مبارک رمضان، افراد به خوردن این حلیم علاقه نشان می‌دهند. جدول مواد اولیه حلیم گندم سنتی در زیر آورده شده است.

مواد مورد نیاز	مقدار لازم برای پخت حلیم ۴ نفره	توضیحات	نکات اضافی
گندم پوست‌کنده	۳۰۰ گرم	گندم باید خوب خیسانده شود.	گندم را از شب قبل خیس کنید.
گوشت مرغ یا گوسفند	۲۰۰ الی ۳۰۰ گرم	بسته به سلیقه می‌توانید از مرغ یا گوشت گوسفند استفاده کنید.	گوشت گوسفند برای طعم بهتر مناسب‌تر است.
پیاز	۱ عدد	برای طعم‌دهی بهتر به حلیم استفاده کنید.	پیاز را رنده کرده یا داغ کنید.
زردچوبه	۱ قاشق چای‌خوری	برای طعم و رنگ‌دهی	استفاده از زردچوبه تازه طعم بهتری می‌دهد.
نمک	به مقدار لازم	برای طعم‌دهی به حلیم	از نمک در حد متوسط استفاده کنید.
فلفل	به مقدار لازم	برای تند کردن طعم حلیم	فلفل را به میزان دلخواه اضافه نمایید.
روغن یا کره	به میزان لازم معمولا ۱ قاشق غذاخوری کافی است.	برای تفت دادن مواد و طعم‌دهی	کره طعم بهتری به حلیم می‌دهد.
شکر (اختیاری)	به اندازه لازم	برای شیرین کردن حلیم (در صورت تمایل)	فقط در صورتی که حلیم را شیرین می‌خواهید اضافه کنید.
دارچین و پودر نارگیل (اختیاری)	برای تزئین	برای طعم‌دهی و تزئین حلیم.	برای تزئین بهتر است دارچین یا پودر نارگیل را روی حلیم بپاشید.

بهترین گوشت برای پخت حلیم گندم، گوشت گردن، دنده یا سر سینه گوسفندی است. برای کشدار شدن حلیم، گوشت بیشتری به آن اضافه کنید.

مراحل و طرز تهیه حلیم گندم سنتی

برای پخت حلیم گندم بهتر است دستگاه مخلوط‌کن یا گوشت کوب برقی داشته باشید. اما طرز تهیه حلیم گندم سنتی به گونه‌ای در ادامه ارائه شده که بدون نیاز به دستگاه، آن را طبخ نمایید.

آماده‌ سازی مواد اولیه

گندم را شسته و در کاسه بریزید. کاسه را به قدری پر از آب کنید، که آب روی گندم‌ها را بگیرد. بگذارید گندم‌ها 12 الی 24 ساعت خیس بخورند، با این کار راحت‌تر پخته می‌شوند. می‌توانید از بلغور گندم نیز استفاده کنید.

پخت گندم

گندم‌های خیس خورده را آبکشی کنید و در قابلمه بریزید. جهت پخت حلیم برای 4 نفر، 6 لیوان آب به قابلمه اضافه کنید. سپس قابلمه را به مدت طولانی روی حرات ملایم قرار دهید، گندم‌ها باید کاملا له شوند. هر وقت آب جوش آمد، باید هر 5 دقیقه یک بار گندم‌ها را هم بزنید. بهتر است در قابلمه را ببندید تا حلیم خوب بپزد. پخت گندم حدودا 4 ساعت طول می‌کشد.

پخت گوشت

گوشت حلیم گندم سنتی را با پیاز و ادویه بپزید. مهم‌ترین ادویه‌های لازم، نمک، فلفل و زردچوبه می‌باشند. گوشت باید 2 الی 3 ساعت بپزد. برای این کار گوشت را شسته و در قابلمه قرار دهید. به قدری در قابلمه آب بریزید که آب، یک بند انگشت از گوشت بالاتر بیاید. سپس پیاز خرد شده و ادویه را اضافه کنید. پس از پختن، استخوان‌های گوشت را جدا نماید.

ترکیب کردن گوشت و گندم

در این مرحله گوشت را ریش ریش کنید. سپس باید گوشت و گندم را مخلوط نمایید. نمک و روغن را به مخلوط اضافه کنید. مقدار نمک و روغن باید متناسب با میزان حلیم باشد. حلیم را روی حرارت ملایم هم بزنید تا به قوام برسد. تمامی آب حلیم نباید تبخیر شود، بخشی از آن موقع سرد شدن تبخیر خواهد شد.

پخت نهایی

حلیم باید به غلظت مناسب برسد. در نهایت می‌توانید نمک، فلفل سیاه‌، دارچین، کنجد یا شکر به آن اضافه کنید. سلیقه افراد متفاوت می‌باشد، به همین دلیل بهتر است نمک یا شکر پیش از خوردن حلیم، به هر کاسه اضافه شود.

تزئین حلیم گندم سنتی

حلیم را با دارچین، پودر نارگیل، پیاز داغ، کره ذوب شده یا روغن تزئین کنید. برای تزئین حلیم همچنین می‌توانید از کنجد استفاده نمایید. خرید هل و استفاده از آن نیز مناسب است.

نکات و ترفندها برای تهیه هلیم گندم سنتی خوشمزه

• در حین جوشیدن آب و گندم، کف‌های روی آب را بردارید که حلیم سیاه نشود.
• برای مخلوط کردن گندم و گوشت، می‌توانید از مخلوط‌کن یا گوشت کوب برقی استفاده کنید.
• گندم‌ها را زودتر خیس نمایید تا راحت‌تر بپزند.
• حلیم به صورت گرم و داغ خورده می‌شود. اگر آن را در یخچال قرار دادید، باید به آن کمی شیر سرد یا آب اضافه کنید و سپس روی حرارت ملایم قرار دهید تا داغ شود. مدام حلیم را هم بزنید تا ته نگیرد.

مطلب پیشنهادی: طرز تهیه عدسی

مدت زمان لازم برای پخت حلیم گندم سنتی

برای آماده کردن مواد اولیه حلیم گندم، باید 12 الی 24 ساعت زودتر اقدام کنید. جدول مدت زمان لازم برای تهیه این غذای خوشمزه در زیر آمده است.

مرحله	توضیحات	زمان تقریبی	نکات اضافی
آماده‌سازی گندم	گندم را شب قبل بخیسانید و سپس در آب بپزید تا نرم شود.	۱-۲ ساعت	اگر گندم خیسانده نباشد، زمان پخت بیشتر می‌شود.
پخت گوشت	گوشت را با پیاز، نمک، فلفل و زردچوبه بپزید.	۲-۳ ساعت	گوشت را باید به‌طور کامل بپزید تا نرم گردد.
ترکیب گوشت و گندم	گوشت پخته شده را ریش‌ریش کرده و به گندم پخته شده اضافه کنید.	۱۵ دقیقه	حتما گوشت را کاملا ریش‌ریش کنید تا با گندم مخلوط شود.
پخت نهایی حلیم	مخلوط گوشت و گندم را روی حرارت ملایم هم بزنید تا به غلظت مناسب برسد.	۱-۱.۵ ساعت	هم زدن مرتب حلیم برای جلوگیری از ته گرفتن مهم است.
افزودن شکر و دارچین	در صورت تمایل، شکر و دارچین را به حلیم اضافه نمایید.	۵ دقیقه	برای طعم شیرین، شکر را در آخر اضافه کنید.
تزئین حلیم	حلیم را با کره ذوب شده یا دارچین تزئین کنید.	۵ دقیقه	تزئین می‌تواند با پیاز داغ یا دارچین باشد.

در مجموع پخت حلیم حدودا 4 الی 6 ساعت زمان می‌برد.

نکات لعاب دار شدن حلیم گندم سنتی

نکته	توضیح	مقدار پیشنهادی	زمان تقریبی
نوع و میزان گندم	استفاده از گندم پوست‌کنده یا بلغور ریز بهتر است.	حدودا ۲ پیمانه برای ۴ نفر	از شب قبل خیسانده شود.
نسبت آب و زمان پخت	آب کافی برای لعاب‌دار شدن اضافه شود.	حدودا ۶ تا ۸ برابر گندم	۴ تا ۶ ساعت پخت آرام
هم زدن مداوم	باعث کشدار شدن و جلوگیری از ته ‌گرفتن می‌شود.	هر ۱۰ تا ۱۵ دقیقه یک ‌بار	در مراحل پایانی بیشتر شود.
افزودن گوشت مناسب	گوشت گوسفند یا بوقلمون رشته‌ای برای قوام بیشتر	۲۰۰ الی ۳۰۰ گرم برای ۴ نفر	پس از نیم‌پز شدن گندم

طرز تهیه انواع مختلف حلیم گندم سنتی

حلیم گندم انواع متفاوتی از جمله گیاهی دارد. جدول طرز تهیه حلیم گندم گیاهی و حلیم با شیر و عدس در زیر آورده شده است.

نوع حلیم	مواد اصلی	روش پخت	میزان زمان پخت
حلیم گندم سنتی با گوشت	گندم، گوشت گوسفند، آب، نمک، دارچین، شکر	گندم را خیس کنید، بپزید و مرتب هم بزنید، گوشت پخته و ریش‌ریش شده را اضافه کنید، هم بزنید تا کش‌دار شود.	۴ تا ۶ ساعت
حلیم گندم با مرغ	گندم، مرغ، پیاز، نمک، دارچین، کره، شکر	مرغ را با پیاز و نمک بپزید، ریش‌ریش کنید، گندم را جداگانه بپزید، سپس مخلوط کرده و هم بزنید تا کشدار شود.	۳ تا ۴ ساعت
حلیم گندم بدون گوشت و گیاهی	گندم، شیر، کره، نمک، دارچین، شکر	گندم پخته را با شیر ترکیب کرده و هم بزنید، کره را در انتها اضافه کنید.	۳ تا ۴ ساعت
حلیم گندم و عدس	گندم، عدس، گوشت، آب، ادویه‌ها	گندم و عدس را جدا بپزید، سپس گوشت پخته را افزوده و هم بزنید تا ترکیب شوند.	۴ تا ۵ ساعت
حلیم گندم و شیر (صبحانه‌ای)	گندم، شیر، عسل یا شیره خرما، کره	گندم را بپزید، سپس شیر را اضافه کنید، در انتها کره و عسل را بیفزایید.	۲ تا ۳ ساعت

نتیجه گیری

طرز تهیه حلیم گندم سنتی ساده است و می‌توانید آن را در منزل تهیه کنید. با خرید پودر دارچین از زرچین، حلیم خود را زیبا و خوشمزه‌تر کنید. می‌توانید از شکر و روغن حیوانی نیز برای تزئین حلیم استفاده نمایید. اگر تمایل به کاهش وزن دارید، حلیم گندم سنتی را بدون نان میل کنید. در غیر این صورت حلیم را با نان بربری یا سنگک نوش جان نمایید.

سوالات متداول

آیا حلیم با هَلیم فرق دارد؟

 بله این حاصل یک اشتباه رایج در بین فارسی زبانان است, نام اصلی این غذا «هَلیم» است اما به اشتباه از صورت نوشتاری حلیم برای اشاره به آن استفاده شده و در بین مردم بسیار رواج پیدا کرده است. در لغت‌نامه دهخدا آماده است که «هلیم. [ هََ ] (اِ) به فارسی عبارت از مرق و گوشت و گندم مهراء پخته است و در افعال مانند هریسه. (حکیم مؤمن ). خوراکی است که از بلغور و گوشت پزند و در ضمن پختن پیوسته به هم زنند تا لعاب گیرد و سپس بر آن روغن و گونه ای از ادویه معطر (بیشتر دارچین ) ریزند.» اما حلیم از ریشه حلم به معنای شکیبایی و صبر گرفته شده است و ارتباطی با این غذای لذیذ ندارد اما همچنان در منوها و مطالب منتشر شده از واژه حلیم به وفور برای اشاره به این غذا استفاده می‌شود. 

چرا حلیم من شل شده است؟

اگر از گندم‌های کهنه استفاده کنید، حلیم شل می‌شود. میزان آب مورد استفاده نیز نباید زیاد باشد، معمولا 6 تا 8 برابر گندم آب نیاز است.

چطور می‌توان حلیم را زودتر پخت؟

از قابلمه فشارپز یا زودپز برای پخت سریع‌تر گندم و گوشت استفاده کنید. مخلوط‌کن و گوشت کوب نیز برای هم زدن مخلوط گوشت و گندم‌ها مفید می‌باشند.

آیا می‌توان از گوشت مرغ به جای گوسفند استفاده کرد؟

بله می‌توانید مرغ را پخته و سپس ریش ریش کنید. در ادامه مرغ را به گندم افزوده و مخلوط را هم بزنید.

چطور حلیم را نگهداری کنم؟

حلیم را در یخچال یا فریزر نگهداری کنید. برای گرم کردن آن، باید حلیم مخلوط شده با آب یا شیر سرد را روی حرارت ملایم قرار دهید.

چطور طعم حلیم را بهبود دهم؟

از ادویه‌ها و طعم‌دهنده‌ها استفاده کنید. برای مثال دارچین، پودر نارگیل و هل طعم خوبی به حلیم می‌دهند.