نشانه های نازایی که نباید نادیده بگیرید

برای بسیاری از زوج‌ها، آغاز زندگی مشترک با رؤیای فرزندآوری همراه است؛ رؤیای داشتن کودکی که با حضورش گرما و زندگی بیشتری به خانه ببخشد. اما زمانی که پس از ماه‌ها تلاش برای بارداری نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود، پرسش‌هایی نگران‌کننده ذهن افراد را درگیر می‌کند آیا مشکلی وجود دارد؟ چگونه بفهمم نازا هستم؟ آیا ما نمی‌توانیم صاحب فرزند شویم؟در این مقاله از زرچین، به نشانه‌ها، علل و راه‌های تشخیص نازایی در زنان و مردان با زبانی ساده اما دقیق می‌پردازیم. خواندن این مطلب برای آن که بتوانید مسیر خود را با آگاهی و آرامش بیشتری دنبال کنید، مفید است.

نازایی چیست؟

نازایی یا ناباروری (Infertility) به شرایطی گفته می‌شود که در آن، یک زوج پس از دوازده ماه رابطه جنسی منظم و بدون استفاده از روش‌های جلوگیری از بارداری، موفق به باردارشدن نمی‌شوند. این تعریف زمانی که سن زن بالاتر از ۳۵ سال باشد، به شش ماه کاهش می‌یابد، زیرا با افزایش سن، قدرت باروری به‌ویژه در زنان کاهش می‌یابد.نازایی می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد؛ از اختلالات هورمونی گرفته تا مشکلات ساختاری در اندام‌های تناسلی، سبک زندگی ناسالم، بیماری‌های زمینه‌ای یا حتی عوامل ناشناخته. اما آیا نازایی قابل‌درمان است؟

نشانه های نازایی در زنان و مردان چیست؟

برخی از نشانه‌ها در بدن زنان و مردان وجود دارد که می‌تواند دلیلی برای بچه‌دارنشدن باشد. البته هیچ‌کدام از این موارد به‌تنهایی نمی‌تواند به صورت قطعی نشان‌دهنده ناباروری باشد. اما وجود این علائم حتی قبل از اقدام برای باروری، یک تلنگر برای پیگیری زودهنگام است.

نشانه های نازایی در زنان

قطع یا نامنظم بودن قاعدگی، دیر یا زود آمدن پریود، لخته‌های غیرطبیعی یا بوی بد خون قاعدگی، تغییر رنگ خون قاعدگی (خیلی تیره یا خیلی روشن) نشانه‌ی اختلال در رحم یا کبد، یا غلبه‌ی سردی/گرمی است که می‌تواند مانع بارداری شود.

• در طب سنتی رحم سالم باید دارای مزاج معتدل مایل به گرم و تر باشد.
• رحم سرد و خشک  مانع نگهداری جنین می‌شود.
• رحم گرم و خشک یا گرم و تر بیش از حد، باعث دفع زودهنگام جنین یا ناباروری می‌شود.
• ترشحات سفید، زیاد و سرد (نشانه‌ی غلبه بلغم) است که مانع لقاح می‌شود.
• ترشحات بدبو یا همراه با خارش نشانه عفونت یا ضعف طحال است.
• نازکی بدن، رنگ‌پریدگی، سردی اندام‌ها نشانه‌ی ضعف قوای بدنی، خون‌سازی ضعیف یا غلبه سردی است.
• نبودن قاعدگی (آمنوره) برای چند ماه یا بیشتر
• خونریزی بسیار سبک یا شدید در طول دوره‌ها
• درد مزمن لگن می‌تواند نشانه‌ای از اندومتریوز یا کیست‌های رحمی باشد که باروری را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند.
• وجود مشکلات هورمونی یکی دیگر از علائم است. علائم عدم تعادل هورمونی شامل افزایش یا کاهش وزن ناگهانی، آکنه شدید، رشد موی زائد (روی صورت، چانه یا سینه)
• ریزش موی شدید که بسیار شبیه به مدل ریزش موی  مردانه است.
• درد هنگام رابطه جنسی که می‌تواند ناشی از بیماری‌هایی مانند اندومتریوز، عفونت‌های لگنی یا فیبروم رحم باشد.

نشانه های طب سنتی از نازایی  در مردان

در مردان نیز ناباروری معمولاً بدون علائم مشخصی بروز می‌کند، اما برخی نشانه‌ها می‌توانند هشداردهنده باشند:

• تغییرات در موهای بدن یا کاهش موهای بدن یا صورت می‌تواند نشان‌دهنده مشکل در سطح تستوسترون باشد.
• درد یا تورم در بیضه‌ها، می‌تواند نشان‌دهنده واریکوسل یا سایر مشکلات ساختاری باشد.
• ترشحات یا عفونت ادراری تناسلی، نشانه‌ای از بیماری مقاربتی یا عفونت دستگاه تناسلی است که ممکن است بر کیفیت اسپرم تأثیر بگذارد.
• منی رقیق، کم‌حجم، سرد و بدون جهش نشانه ضعف در نطفه‌سازی است.
• عدم احساس لذت یا فشار هنگام انزال نشانه ضعف حرارت غریزی است.
• مزاج سرد یا خشک در بیضه‌ها، کلیه و مغز نشانه نازایی یا ضعف جنسی است.
•  لاغری مفرط و سیاهی دور چشم نشانه‌ی ضعف مزاج کلیه یا مغز است که در طب سنتی با تولید نطفه مرتبط‌اند.
• ناتوانی جنسی یا عدم نعوظ کامل نشانه‌ی غلبه سردی یا بلغم در بدن است.

درمان نازایی در طب سنتی

در طب سنتی ایرانی، ناباروری قابل درمان تلقی می‌شود، به‌شرط آن‌که منشأ آن ضعف عملکردی (نه ناهنجاری ساختاری شدید) باشد. به عبارت دیگر، وقتی مشکل از سردی، خشکی، سوءمزاج، ضعف اندام‌های اصلی یا اختلال در اخلاط باشد، طب سنتی امید زیادی به درمان دارد. اما در مواردی مثل انسداد لوله‌ها، ناهنجاری‌های مادرزادی رحم یا بیضه، یا نارسایی شدید هورمونی، احتمال درمان کمتر است. در این موارد می‌توان از درمان‌های طب سنتی کمک گرفت:

چه زمانی برای درمان نازایی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر این شرایط را دارید، بهتر است به فکر بررسی بیشتر و پیگیری باشید و متخصص زنان یا اورولوژی مراجعه کنید:

• پس از ۱۲ ماه تلاش برای بارداری نتیجه‌ای حاصل نشد (۶ ماه برای زنان بالای ۳۵ سال)
• قاعدگی شما نامنظم یا متوقف شده است.
• سابقه بیماری‌های تناسلی یا جراحی لگنی دارید.
• در مرد، مشکلات نعوظ یا کاهش میل جنسی مشاهده می‌شود.

نازایی ارثی است یا اکتسابی؟ آیا می‌توان از مشکل ناباروری جلوگیری کرد؟

نازایی می‌تواند ارثی باشد و هم اکتسابی. در واقع، نازایی یک پدیده چند علتی است و ممکن است از ترکیبی از عوامل ژنتیکی (ارثی) و محیطی (اکتسابی) ناشی شود. ناباروری می‌تواند ریشه ژنتیکی داشته باشد و در خانواده به دلیل وجود  در برخی سندرم‌ها یا اختلالات کروموزومی منتقل شود. این مشکل همچنین می‌تواند یا در طول زندگی و در اثر عوامل محیطی یا بیماری‌ها ایجاد شود.

در بسیاری از افراد، نازایی ترکیبی از هر دو نوع است. به همین دلیل، بررسی دقیق سابقه خانوادگی، سبک زندگی و وضعیت پزشکی هر فرد برای تشخیص علت نازایی اهمیت فراوان دارد.

نازایای قابل درمان است یا خیر؟

خوشبختانه، با پیشرفت علم پزشکی، بسیاری از انواع نازایی قابل‌بررسی، مدیریت و حتی درمان هستند. درک درست از نازایی نخستین گام برای مقابله با آن است. این مشکل نه یک نشانه ضعف است و نه امری نادر. بلکه مسئله‌ای است که میلیون‌ها زوج در سراسر جهان با آن مواجه‌اند و با کمک دانش، مشاوره و درمان، بسیاری از آن‌ها به آرزوی فرزنددار شدن رسیده‌اند.

سؤالات متداول

۱. چه نشانه‌هایی ممکن است نشان‌دهنده نازایی در زنان باشد؟

قاعدگی‌های نامنظم یا قطع قاعدگی، خونریزی‌های بسیار کم یا بسیار شدید، دردهای شدید در دوران قاعدگی

۲. چه علائمی ممکن است نازایی در مردان را نشان دهد؟

کاهش میل جنسی یا مشکلات نعوظ، وجود توده یا درد در بیضه‌ها، کاهش موهای بدن (نشانه‌ای از مشکل هورمونی)

۳. چه زمانی باید برای بررسی نازایی به پزشک مراجعه کرد؟

اگر زوجی پس از ۱۲ ماه رابطه جنسی محافظت نشده موفق به بارداری نشوند، بهتر است به پزشک مراجعه کنند.

آیا نشانه‌های نازایی را در خود مشاهده می‌کنید؟ قبل از اینکه به وجود یک مشکل شک کنید، وضعیت خود را در کامنت‌ها شرح بدهید تا کارشناسان بخش مربوطه در زرچین پاسخگوی شما باشند. ممکنه علائمی که در خود مشاهده می‌کنید نشانه نازایی نباشند.