طرز تهیه آش ترخینه سنتی؛ خوشمزه و مقوی

طرز تهیه آش ترخینه یکی از جذاب‌ترین مباحث آشپزی سنتی ایران است که در شهرهای مختلف دستورهای متفاوتی دارد. این آش خوش‌طعم که ریشه در فرهنگ غذایی ایلام، کردستان، کرمانشاه، همدان، لرستان و آذربایجان غربی دارد، ترکیبی بی‌نظیر از مواد مغذی است. پایه اصلی آن ترخینه است که در کنار دوغ، ماست، بلغور گندم و ادویه‌جات، طعمی منحصر‌به‌فرد ایجاد می‌کند. در برخی دستورها، حبوبات، اسفناج، بادمجان و حتی دوراب کوهی به ترکیب اضافه می‌شود که باعث تنوع در طعم و بافت این غذا می‌گردد. در این مقاله از زرچین، قصد داریم طرز تهیه کلی این آش را بررسی کنیم.

 

مواد لازم برای آش ترخینه؛ لیست کامل و دقیق

طرز تهیه آش ترخینه نیاز به مواد اولیه متنوعی دارد که هر کدام نقش مهمی در طعم نهایی این غذای اصیل دارند. ترکیب قرص‌های ترخینه با حبوبات، سبزیجات و چاشنی‌های خاص، باعث ایجاد طعمی منحصر‌به‌فرد و مقوی می‌شود. این آش در مناطق مختلف ایران به روش‌های گوناگونی تهیه می‌شود، اما پایه اصلی آن همیشه ترخینه است که در کنار ادویه‌ها و دیگر مواد مغذی، غذایی کامل و سالم را شکل می‌دهد. در ادامه، لیست کامل و دقیق مواد لازم برای این آش سنتی را مشاهده می‌کنید.

مواد لازم	مقدار
سبزی آش	500 گرم (گشنیز و اسفناج هرکدام 150 گرم، تره و جعفری هرکدام 100 گرم)
قرص ترخینه	3 عدد
عدس خام	نصف پیمانه
نخود خام	نصف پیمانه
لوبیا چیتی خام	نصف پیمانه
کشک	نصف پیمانه یا بیشتر به دلخواه
پیاز	4 عدد
سیر	1 بوته
نعناع خشک	3 قاشق غذاخوری
زردچوبه	به مقدار لازم
فلفل سیاه	به مقدار لازم
نمک	به مقدار لازم

با استفاده از این مواد، می‌توانید یک آش ترخینه خوشمزه و مقوی تهیه کنید. در ادامه، به مراحل دقیق طرز تهیه آش ترخینه می‌پردازیم تا بتوانید این غذای سنتی را مانند یک آشپز حرفه‌ای بپزید.

مطلب پیشنهادی: رازهای خوشمزه ‌تر شدن آش رشته + طرز تهیه آش رشته مرحله ‌به‌ مرحله

 

آموزش گام به گام طرز تهیه آش ترخینه

طرز تهیه آش ترخینه یکی از لذت‌بخش‌ترین مراحل آشپزی سنتی است که با رعایت چند نکته، می‌توانید طعمی فوق‌العاده خلق کنید. این آش نه‌تنها خوشمزه است، بلکه سرشار از مواد مغذی بوده و یک انتخاب عالی برای روزهای بهاری محسوب می‌شود. در ادامه، مراحل تهیه این آش را قدم‌به‌قدم توضیح می‌دهیم تا بتوانید آن را به بهترین شکل ممکن بپزید.

مرحله اول: آماده ‌سازی ترخینه

ابتدا سه قرص ترخینه را با آب بشویید، سپس آن‌ها را در یک ظرف قرار دهید و رویشان آب جوش بریزید تا سطحشان را بپوشاند. اجازه دهید حدود 15 دقیقه خیس بخورند تا نرم شوند. این کار باعث می‌شود بافت ترخینه لطیف شده و به‌راحتی در آش حل شود.

مرحله دوم: تفت دادن پیاز و سیر

یک قابلمه بزرگ را روی حرارت ملایم قرار دهید. دو عدد پیاز را نگینی خردکرده و در قابلمه تفت دهید تا طلایی شوند. در این مرحله، نصف بوته سیر را خرد یا رنده کرده و به پیازها اضافه کنید. بعد از بلندشدن عطر سیر، یک قاشق چای‌خوری زردچوبه و نصف قاشق چای‌خوری فلفل سیاه را به ترکیب بیفزایید و کمی دیگر تفت دهید.

مرحله سوم: اضافه کردن ترخینه و عدس

ترخینه نرم‌شده را به همراه عدس خام که از یک ساعت قبل خیسانده‌اید، به قابلمه اضافه کنید. سپس دو لیتر آب جوش و مقدار کمی نمک داخل قابلمه بریزید. در قابلمه را بگذارید و اجازه دهید مواد به مدت 30 دقیقه روی حرارت ملایم بپزند.

مرحله چهارم: آماده ‌سازی حبوبات و افزودن سبزی

نخود و لوبیاچیتی را جداگانه خیس کرده و بپزید. بعد از نیم ساعت از پخت ترخینه و عدس، این حبوبات را به آش اضافه کنید. سپس سبزی آش (گشنیز، اسفناج، تره و جعفری) را درشت خردکرده و داخل قابلمه بریزید. درب قابلمه را نیمه‌باز بگذارید و اجازه دهید سبزی برای 30 دقیقه دیگر بپزد.

مرحله پنجم: تهیه پیاز، سیر و نعناع داغ

دو پیاز باقی‌مانده را خلالی خردکرده و سرخ کنید. بعد از طلایی شدن، آن‌ها را از تابه خارج کرده و کنار بگذارید. در همان روغن، نصف دیگر سیر را تفت دهید تا طلایی شود. سپس حرارت را خاموش کنید و نعناع خشک را در روغن داغ بریزید و کمی هم بزنید تا عطر آن آزاد شود.

مرحله ششم: اضافه کردن کشک و نهایی کردن آش

حالا می‌توانید کشک یا در صورت تمایل، کمی دوغ به آش اضافه کنید. کمی از پیازداغ، سیرداغ و نعناع داغ را نیز داخل قابلمه بریزید و اجازه دهید 15 دقیقه دیگر بجوشد تا آش کاملاً جا بیفتد.

مرحله آخر: سرو آش ترخینه

آش ترخینه آماده است! برای تزیین، روی آن را با پیازداغ، سیرداغ، نعناع داغ و مقداری کشک تزیین کنید. حالا وقت آن رسیده که این غذای خوشمزه را سرو کرده و از طعم بی‌نظیر آن لذت ببرید.

مطلب پیشنهادی: طرز تهیه آش دوغ، چطور آش دوغ را به شیوه ‌ای خاص و متفاوت درست کنیم؟

 

مشکلات رایج در تهیه آش ترخینه و راه حل های آن

طرز تهیه آش ترخینه شاید ساده به نظر برسد، اما گاهی جزئیات کوچک باعث می‌شوند که نتیجه آن‌طور که انتظار داریم نشود. از شل‌شدن بیش از حد آش گرفته تا سفت‌شدن بیش از اندازه، هرکدام از این مشکلات راه‌حل خود را دارند. در این بخش، رایج‌ترین چالش‌های آشپزی این غذا را بررسی می‌کنیم تا بتوانید با خیال راحت یک آش خوش‌طعم و جاافتاده بپزید.

مشکل رایج	راه‌حل پیشنهادی
آش بیش از حد غلیظ شده است.	مقدار کمی آب جوش به آن اضافه کنید و اجازه دهید چند دقیقه بجوشد تا یکدست شود. اگر همچنان غلیظ بود، کمی کشک رقیق شده به آن بیفزایید.
آش خیلی آبکی شده است.	اجازه دهید روی حرارت ملایم بجوشد تا آب اضافی تبخیر شود. می‌توانید مقدار کمی ترخینه خشک یا عدس پخته‌شده اضافه کنید تا قوام بیشتری پیدا کند.
طعم آش بیش از حد ترش شده است.	میزان کشک یا دوغ را کمتر کنید و مقداری سیب‌زمینی پخته‌شده به آش اضافه کنید تا ترشی آن را متعادل کند.
طعم آش کم است و بی‌مزه شده.	مقدار ادویه‌ها را بررسی کنید؛ اضافه‌کردن کمی نمک، فلفل و زردچوبه می‌تواند طعم را متعادل‌تر کند. همچنین، استفاده از نعناع داغ و سیر سرخ‌شده طعم آش را جذاب‌تر می‌کند.

با رعایت این نکات، می‌توانید طرز تهیه آش ترخینه را بدون نگرانی اجرا کنید و یک آش خوشمزه و بی‌نقص داشته باشید.

مطلب پیشنهادی: طرز تهیه مرحله به مرحله آش شوربا به روش سنتی و مخصوص

 

ترفندهای طلایی برای پخت آش ترخینه خوش طعم و لعاب دار

اگر دوست دارید طرز تهیه آش ترخینه را به بهترین شکل ممکن یاد بگیرید، باید چند فوت کوزه‌گری را بدانید. آش ترخینه‌ای که خوب جا بیفتد، عطروطعم بی‌نظیری دارد و لعاب فوق‌العاده‌ای می‌گیرد. در این بخش، ترفندهایی را معرفی می‌کنیم که کمک می‌کنند آش شما حرفه‌ای‌تر و لذیذتر شود.

• ترخینه را درست خیس کنید: برای داشتن یک آش یکدست، قرص‌های ترخینه را حداقل 20 دقیقه در آب جوش بخیسانید تا کاملاً نرم شوند. این کار کمک می‌کند که ترخینه راحت‌تر در آش حل شود و طعم آن بهتر آزاد گردد.
• حبوبات را از قبل آماده کنید: نخود و لوبیا را حتماً از شب قبل بخیسانید و جداگانه بپزید تا در آش کاملاً نرم و خوش‌خوراک شوند.
• آب آش را به‌تدریج اضافه کنید: اگر از همان ابتدا آب زیادی داخل قابلمه بریزید، آش ممکن است بیش از حد رقیق شود. مقدار آب را کم‌کم اضافه کنید تا به غلظت دلخواه برسید.
• ادویه‌ها را دست‌کم نگیرید: استفاده از زردچوبه، فلفل سیاه و کمی پودر دارچین می‌تواند طعم آش را چندبرابر جذاب‌تر کند.
• سیر و نعناع داغ، امضای طعم آش ترخینه: حتماً در انتها از ترکیب سیر و نعناع داغ استفاده کنید تا آش شما عطروطعم بی‌نظیری بگیرد.

با رعایت این نکات، طرز تهیه آش ترخینه شما حرفه‌ای‌تر از همیشه خواهد شد.

 

طرز تهیه ترخینه خانگی، ساده و خوش ‌عطر

اگر دلتان می‌خواهد طرز تهیه آش ترخینه را از پایه بلد باشید، باید اول‌ازهمه خودِ ترخینه را آماده کنید. نگران نباشید، کار سختی نیست.

برای شروع، یک لیوان بلغور گندم یا جو را در آب سرد خیس کنید و حداقل هفت ساعت صبر کنید تا نرم شود. حالا یک قابلمه بردارید و یک بطری دوغ ترش داخل آن بریزید. بلغور خیس‌خورده را هم اضافه کنید و روی حرارت ملایم بگذارید تا کاملاً بپزد و حالت خمیری پیدا کند. در این مرحله، چاشنی‌ها را فراموش نکنید. پونه خشک، زعفران، زردچوبه و فلفل را اضافه کنید و اجازه دهید عطرشان به خورد ترخینه برود.

وقتی مایه غلیظ شد، آن را گلوله کنید و در هوای آزاد بگذارید تا خشک شود. حالا ترخینه‌های خانگی شما آماده‌اند تا در یک آش خوش‌طعم بدرخشند.

نتیجه گیری

طرز تهیه آش ترخینه یکی از روش‌های عالی برای داشتن یک غذای مقوی و خوش‌طعم است. از آماده‌سازی ترخینه گرفته تا ترکیب دقیق حبوبات و سبزیجات، هر مرحله در طعم نهایی تأثیر دارد. برای لعاب بیشتر، استفاده از دوغ و کشک و همچنین تفت‌دادن پیاز و نعناع داغ توصیه می‌شود. اگر به دنبال یادگیری بیشتر در مورد غذاهای سنتی هستید، سری به بخش مقالات زرچین بزنید. نظرات و تجربیات خود را در بخش کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید. برای تهیه ادویه مرغوب نگاهی به فهرست ادویه‌های تازه زرچین بیندازید که از بهترین تامین کنندگان تهیه و در اختیار شما قرار می‌دهیم.

سوالات متداول

ترخینه را چگونه در خانه تهیه کنیم؟

برای تهیه ترخینه، بلغور گندم یا جو را چند ساعت در دوغ خیس کنید، سپس با ادویه‌هایی مثل پونه و زردچوبه روی حرارت ملایم بپزید تا حالت خمیری بگیرد. بعد از سردشدن، گلوله‌های کوچکی از آن درست کرده و در معرض نور آفتاب خشک کنید تا برای استفاده در آش آماده شود.

آیا می ‌توان آش ترخینه را بدون حبوبات درست کرد؟

بله اما حبوبات مانند نخود و عدس علاوه بر بهبود ارزش غذایی، باعث لعاب بیشتر و طعم بهتر آش می‌شوند. در صورت حذف حبوبات، می‌توان مقدار بیشتری ترخینه یا سبزیجات افزود تا بافت آش متعادل بماند.

چطور آش ترخینه لعاب ‌دار می شود؟

برای لعاب بیشتر، از دوغ یا کشک در انتهای پخت استفاده کنید و اجازه دهید چند دقیقه باحرارت کم بجوشد. همچنین، اضافه‌کردن مقداری آرد گندم یا جو و پخت طولانی‌تر با هم زدن مداوم، باعث قوام بیشتر آش می‌شود.

مدت زمان پخت آش ترخینه چقدر است؟

زمان پخت بستگی به نوع حبوبات دارد، اما معمولاً بین 1.5 تا 2 ساعت طول می‌کشد. اگر حبوبات از قبل خیسانده شده باشند، مدت زمان پخت کاهش می‌یابد و آش سریع‌تر جا می‌افتد.

چگونه می ‌توان آش ترخینه را خوش‌ عطر تر کرد؟

برای عطروطعم بهتر، از نعناع داغ، سیر سرخ‌شده و زعفران استفاده کنید. همچنین، افزودن کمی دارچین یا پودر لیموعمانی می‌تواند طعم آش را خاص‌تر و دلپذیرتر کند. خواص زعفران می‌تواند آش ترخینه را به یک غذای مقوی‌تر تبدیل کند.